Zakarpacie, Federacja Zakarpacka (Федера́ція Закарпатское) – państwo federacyjne w Europie Wschodniej, położone w Karpatach.
Od północy Zakarpacie graniczy z Polską, z Ukrainą, od południa z Rumunią i Węgrami, od zachodu ze Słowacją.
Historia[]
Pierwsze państwo Zakarpackie powołano po arbitrażu wiedeńskim. Po upadku Czechosłowacji, w listopadzie 1938 roku, III Rzesza zezwoliła, Andrijowi Brodijowi na proklamowanie Niepodległego Państwa Zakarpackiego. 10 listopada została ogłoszona niepodległość. Którego dyktatorem został Brodij. Pod naciskiem Hitlera prowadzono tam wywóz Cyganów i Żydów do obozów na terenie Niemiec i Polski.
W 1941 powołano organizację Култура, której celem było szerzenie pro-niemieckiej propagandy. Po rozpoczęciu operacji Barbarossa powołano народная армия, w której służyło ok. 4 000 Rusinów.
Kiedy widać było, że Niemcy przegrają wojnę, działacze Rusińskiego Stowarzyszenia Demokracji dokonali zamachu stanu, którego celem było niedopuszczenie do wejścia w Sowiecką strefę wpływów. Stalin jednak nie był nowemu rządowi przyjazny - dokonano inwazji na państwo i wprowadzono tam ustrój Realnego Socjalizmu.
Andrij Brodij
Po wojnie[]
20 stycznia 1945 roku powołano rząd tymczasowy. W latach 1946-1953 kierowani przez Tibora Ondyka komuniści zaprowadzili w kraju reżim wzorowany na stalinowskim. W 1948 roku powstała sprawująca władzę Zakarpacka Partia Chłopów i Robotników. W ramach nowego ustroju przyjęto nową, opartą na radzieckiej, konstytucję, znacjonalizowano przemysł, przeprowadzono kolektywizację rolnictwa, wszelkie formy opozycji były tłumione za pomocą terroru i represji przez służbę bezpieczeństwa (Служба безпеки).
Po śmierci Stalina władzę w państwie przejął liberalny Wasyl Mogorita, proklamował doktrynę Socjalizmu Humanistycznego. Rozwiązał tajną policję, ogłosił neutralność Zakarpacia, usunął cenzurę, podjął rokowania w sprawie całkowitego wycofania Armii Radzieckiej oraz zapowiedział przywrócenie wolnych wyborów. Zaniepokoiło to kierownictwo KPZR na tyle, że postanowiono dokonać interwencji wojskowej.
Nowym I Sekretarzem ZPCR został Wasyl Biłak, a Zakarpacie wróciło do Totalitarnego kursu. Biłak sprawował władzę do 1989, kiedy to grupa działaczy partii na czele z Jirijem Dumniczem dokonała przewrotu w partii. Przez dwa lata liberalizowano system, aż w końcu w 1991 za aprobatą Gorbaczowa odbyły się wolne wybory.
Współczesność[]
Obecnie Zakarpacie jest średnio rozwiniętym krajem, z GDP per capita na poziomie 32 869. Przyrost naturalny wynosi 2.08, wskaźnik dzietności zaś 2.03, czyli najwyższy w europie. Sporą ilość przychodu przynosi turystyka - ok. 30% dochodów państwa pochodzi z tego źródła. W Zakarpaciu żyje sporo mniejszości etnicznych, głównie Rumuni i Węgrzy.
Od 2013 roku po referendum (84% głosów na tak) należy do Unii Europejskiej i NATO.
Położenie Zakarpacia