Cesarstwo Niemieckie (niem. Deutsches Kaiserreich), oficjalnie Rzesza Niemiecka (niem. Deutsches Reich) - państwo położone w Europie środkowej pomiędzy Bałtykiem i Morzem Północnym a Alpami na południu. Są one najbardziej zaludnionym krajem w Europie (wyprzedzając niewiele Rosyjską Republikę), o ustroju federalnej monarchii konstytucyjnej, złożonej z 11 landów rzeszy oraz 6 wolnych miast imperialnych, są one rządzone od początku istnienia przez dynastię Hohenzollernów. Niemcy wraz z ich posesjami na całym globie i strefą wpływów są uznawane za największą superpotęgę na świecie, stojącą na czele Unii Europejskiej oraz Reichpaktu. Ekonomicznie Niemcy pod względem PKB są największą gospodarką w Europie, na świecie zaś pozycję największej gospodarki zapewnia status lidera Unii oraz członka wielu traktatów gospodarczych. Niemiecka globalna dominacja w sektorach przemysłu, nauki oraz technologicznego rozwoju pozostaje niepodważalna od wielu dekad.
Historia Niemiec sięga starożytnych plemion germańskich, które zaciekle stawiały opór najeźdzcom z południa i zachodu. Pierwsze zalążki niemieckiej państwowości można upatrywać w IX wieku, kiedy to Cesarstwo Frankijskie rozpadło się na Lotaryngię,część zachodnią oraz wschodnią. Właśnie ta trzecia, która przypadła we władanie Ludwikowi Niemieckiemu, zaczeła z czasem być określana jako Królestwo Niemieckie. W X wieku terytoria Niemiec stały się centralną częścią nowego Świętego Cesarstwa Rzymskiego. XVI wiek przyniósł Cesarstwu reformację protestancką, przez ziemie te stały się polami bitew wojen religijnych, w tym wojny trzydziestoletniej. Na początku XIX wieku Napoleon przyniósł kres Cesarstwu, jego miejsce zajeła Konfederacja Nadreńska, a następnie Niemiecka. W 1871, w wyniku zwycięskiej wojny Francusko-Pruskiej, Niemcy zostały zjednoczone w jedno federalne państwo, w którym panowała dominacja Królestwa Prus. Cesarstwo Niemieckie było głównym zwycięscą Pierwszej Wojny Światowej, w wyniku której zyskały dużą ilość zamorskich posesji i państwa marionetkowe na wschodzie. Krach na giełdzie w 1936, znany powszechnie jako Czarny Poniedziałek, spowodował mocne zachwianie niemieckiej hagemonii na świecie, co doporowadziło ostatecznie do Drugiej Wojny Światowej między Paktem Cesarskim i Ententą a syndykalistyczną Trzecią Międzynarodówką, Układem Moskiewskim i japońską Strefą Wspólnego Dobrobytu. Mimo porażki na froncie pacyficznym, Niemcy rozgromiły swoich rywali w Europie, cementując swoją pozycję jako globalnego hagemona. Rzesza była głównym założycielem takich instytucji jak Rada Europejska, Komisja Europejska, Europejska Wspólnota Gospodarcza oraz Unia Europejska. Obecnie Niemcy starają się zaciśniać więzy gospodarcze i dyplomatyczne z krajami dawnej Ententy w ramach Ligii Narodów oraz Transatlantyckiego Paktu Ekonomicznego, stojąc na straży nowego, zachodniego porządku.
Historia[]
Starożytność[]
Z pierwszymi ludami germańskimi utożsamia się archeologiczną kulturę nordycką, której okres trwania datuje się na lata 2000/1750 p.n.e. - 500 p.n.e. zaś obejmowała swoim zasięgiem wystepowania obszar Pólwyspu Jutlandzkiego i Skandynawskiego, a także wyrosłą z niej kulturę jastforską trwającą od około 600 p.n.e. do przełomu er, oraz występującą na obszarze dzisiejszej Danii oraz półnoncych Niemiec. Z tych obszarów Germanowie dokonali ekspansji w kierunku południowym oraz wschodnim, zasiedlając większą cześć współczesnych Niemiec oraz Polski. Imperium Rzymskie za czasów panowania Oktawiana Augusta organizowało eskapady na tereny zamieszkane przez plemiona germańskie, których efektem było utworzenie krótko istniejącej prowincji Germanii mieszczącej się między Renem a Łabą. W roku 9 n.e. trzy legiony rzymskie poniosły druzgocącą klęskę z rąk Germanów pod dowództwem Arminiusza w Bitwie w Lesie Teutoburskim, co spowodowało u rzymian porzucenie ambicji panowania w tym regionie Europy. W roku setnym, jak podaje Tacyt, Germanowie zajmowali tereny od Renu aż po Dunaj, jednakże zachodnia Nadrenia, południowa Bawaria oraz południowa Hesja znalazły się pod kontrolą Rzymu. Około roku 260 Germanowie zaczęli przedzierać się przez granice Imperium, a po inwazji Hunów z roku 375 zaczęli osiedlać się coraz bardziej na południowy zachód. Frankom udało się utworzyć swoje własne królestwo na terenach Galii, Wizygotom w Hiszpanii, zaś Ostrogotom w Italii. Wielkie migracje spowodowały opustoszenie się terenów na wschód od Łaby co wykorzystały migrujące ludy Słowiańskie.
Śreniowiecze[]
Karol Wielki został koronowany na Cesarza Rzymskiego w roku 800, co było początkiem Imperium Karolińskiego. Zostało ono jednak podzielone w roku 843 w wyniku Traktatu w Verdun. We wschodniej części Imperium powstało Państwo wschodniofrankijskie, które za panowania dynastii ottońskiej w roku 962 przeobrazi się w Święte Cesarstwo Rzymskie. Grzegorz V był pierwszym niemieckim Papieżem, mianowanym przez swojego kuzyna Ottona III. Podczas panowania dynastii Salickiej (1024-1125) Cesarstwo włączyło w swoje granice obszary północnej Italii oraz Burgundii, jednakże autorytet Cesarzy osłabł w konsekwencji sporu o inwestyturę. Za okresu Hohenstaufenów (1138-1254), niemieccy książęta promowali osiedlanie się na terenach na południe oraz na wschód od Łaby (Ostsiedlung). Miasta w północnych Niemczech prosperowały jako członkowie Ligii Hanzeatyckiej, dominującej w handlu na Morzu Bałtyckim i Morzu Północnym. Niemcy doświadczyły znacznego spadku populacji w 1315, kiedy to nastąpiła klęska Wielkiego Głodu oraz podczas epidemii Czarnej Śmierci w latach 1348-1350. W roku 1356 została wydana Złota Bulla, która określiła ustrój Rzeszy Niemieckiej i skodyfikowała elekcje, w których brać udział miało odtąd siedmiu elektorów.
Nowożytność[]
Współczesność[]
Zjednoczenie Niemiec[]
Zjednoczenie Niemiec, 1871
Dzięki działaniom Kanclerza Prus, Otto von Bismarcka, który pod przydomkiem "Żelazny Kanclerz" jest uznawany za ojca założyciela współczesnego państwa niemieckiego, Niemcy idąc nacjonalistycznym trendem epoki nareszcie zjednoczyły się. Rzesza Niemiec została proklamowna 18 stycznia 1871 roku, w pałacu Ludwika XIV w Wersalu. Pierwszym Cesarzem został ówczesny Król Prus, Wilhelm I, zmarł on 9 marca 1888 roku, jego następcą został Fryderyk III, który zmarł zaledwie 91 dni później. Tron objął jego syn, Wilhelm II. Uznając politykę prowadzoną przez Bismarcka za zbyt miękką, Cesarz odwołał go ze stanowiska.
Imperialne ambicje[]
Wilhelm II odrzucał poprzednie wizje Niemiec jako mocarstwa wyłącznie europejskiego, był natomiast zafascynowany budowaniem dla Niemiec imperialnej oraz kolonialnej pozycji na świecie. Pod nową polityką zaagraniczną Cesarstwa, Weltpolitik, rozpoczął za namową Admirała Alfreda von Tirptiz'a rywalizację z Wielką Brytanią, co doprowadziło do napięć geopolitycznych między dwoma państwami oraz narastającej izolacji Niemiec. Na początku XX wieku Europa zbliżała się do wojny, jednym z pierwszych punktów zapalnych w tym okresie był kryzys agadirski, kiedy to Niemcy rościły sobie prawa terytorialne do Maroka. Ten kryzys, który stworzył reptuację Wilhelma II jako nieodpowiedzialnego podżegacza wojennego, został zażegnany bez konfliktu zbrojnego, mimo tego nadchodząca wojna została zaledwie opóźniona o parę lat.
Pierwsza wojna światowa[]
Bałkany od dekad były kotłem pełnym nacjonalizmu, roszczeń terytorialnych oraz imperialnych ambicji Austrii. Sojusznikowi Niemiec przyszło zapłacić za swoje naciski na Serbię 28 czerwca 1914, kiedy to podczas wizyty w Sarajewie dziecic do tronu Austro-Węgier, Franciszek Ferdynand Habsburg, został zamordowany przez serbskiego nacjonalistę, Gavrila Principa, należącego do organizacji Czarna Ręka. Rewolucjonista został skazany na lata cięzkich robót podczas których zmarł, jednakże cierpliwość austriackiej władzy do narodu serbskiego się skończyła, miesiąc później Austria wypowiedziała Serbii wojnę. Serbia znajdowała się ochroną Imperium Rosyjskiego, które natychmiast ruszyło na pomoc bratniemu narodowi, Niemcy uhonorowały swój sojusz z Austrią dołączając do wojny po jej stronie. Do wojny niedługo później dołączyli sojusznicy Rosji z Francji i Wielkiej Brytani. Pierwsza wojna światowa, w Niemczech znana jako Weltkrieg, rozpoczeła się. Po zajęciu Serbii i szybkiej inwazji poprzez Belgię i Luksemburg, Państwa Centralne zostały zatrzymane nad Marną na zachodzie oraz w Polsce na wschodzie. Obie strony konfliktu znalazły się w sytuacji patowej, wojna pozycyjna zdefnijiuje lwią część tego konfliktu.
Żołnierz niemiecki
W 1917 w Rosji doszło do Rewolucji lutowej (republikańskiej) oraz październikowej (bolszewkickiej), której następstwem była wojna domowa. Sytuacja ta pozwoliła Niemcom dokonać relokacji setek tysięcy żołnierzy z frontu wschodniego na zachód oraz południe. Długa, wyczerpująca wojna doporowadziła do ogólnego wyczerpania społeczeństw po obu stonach wojny. Głód, demoralizacja oraz złość spodowana wysokimi stratami na froncie skumulowały się czego efektem było socjalistyczne powstanie we wrześniu 1918. Siły rewolucyjne szybko rozprzesteniły się na południu kraju i do stłumienia powstania rząd w Berlinie był zmuszony użyć sił frontowych. Nastepstwem buntów socjalistów było podpisanie ustawy o pełnomocnictwie w listopadzie 1918 przez znajdujący pod presją armii Reichstag.
Socjaldemokratyczna Partia Niemiec stała się główną siłą w kraju chcącą zakonczyć wojnę. Podczas gdy nawoływano do demonstracji na święta Bożego Narodzenia, Kanlcerz Rzeszy Georg von Hertling spotkał się z Generałem Erich'em Ludendorff'em na śląskim zamku Fürstenstein. Obawiając się pogorszenia sytuacji wewnętrznej Cesarstwa, von Hertling oznajmił, że zamierza zrezygnować ze stanowiska w najbliższym czasie z powodu słabnącego zdrowia. Ludendorff z roszczarowania w gniewie opuścił miejsce spotkania, udając się do Sztabu Najwyższego dowództwa Armii Cesarskiej. 10 grudnia 1918, za pozwoleniem Cesarza, Hertling opuścił stanowiska Kanclerza. Jego następcą natychmiast został ogłoszony popularny i uzdolniony feldmarszałek, Paul von Hindenburg.
Marcem 1919 roku, po 4 i pół roku krwawej wojny na wyczerpanie, nareszcie wojska państw centralnych ruszyły z ofensywą na zachodzie. Ogromna demoralizacja oraz masowe dezercje w armii doprowadziły do zapaści we francuskiej defensywie, będąc całkowicie przytłoczonym przez inwazję wrogich wojsk oraz ogromną niestabilnością wewnętrzną, wyczerpany rząd Francji został zmuszony do zawieszenia broni. Podczas gdy francuscy przedstawiciele podpisywali Traktat wersalski, wszechobecne zamieszki ekskalowały do wojny domowej między rządem a siłami syndykalistów, które potajemnie były wspierane przez Niemców. Koniec końców Niemcy mogły zatrzymać przy sobie swoje terytorialne roszczenia.
Dyktatura Ludendorffa[]
Po osiągnieciu zaskakującego zwycięstwa nad Francją, niemieckie siły zostały przekierowane nad zabezpieczenie terenów okupowanych oraz osmańskiego frontu na bliskim wschodzie. Traktat wersalski został w końcu podpisany sierpniem 1919 i mimo, iż Brytania nadal stawiała opór ekspansjonizmowi Państw Centralnych, to z całą pewnością możnabyło stwierdzić, że Niemcy osiągneły swoje cele wojenne i zwycięstwo zostało przez nie osiągnięte. Wielka Brytania także musiała się pogodzić z takim wynikiem, podpisując ostatecznie Pokój z Honorem w 1920.
Jednakże społeczne oraz gospodarcze problemy spodowane przez wojnę kontynuowały o sobie znać. Populacja, przez brytyjską blokade morksą zakończoną dopiero w 1919, była na skraju głodu. Ekonomicznie Niemcy były w porównywalnie beznadziejnym stanie. Demobilizacja spowodowała masowe bezrobocie co uderzyło przede wszystkim w gospodarkę ośrodków miejskich. Handel z USA i innymi neutralnymi państwami zaczął dopiero odnawiać się a nowe zdobyczne wschodnie państwa znajdowały się w kompletnym chaosie.
Paul von Hindenburg po lewej, Erich Ludendorff po prawej
Prezes Reichbanku, Rudolf Havenstein, zebrał ekipę renomwanych ekonomistów, składającej się z między innymi Karla Helfferrich'a, Hjamlar Schacht'a oraz Hansa Luther'a. Havenstein oraz Niemiecki Sztab Generalny popierały reformę podatkową, która miała stworzyc nowe podatki oraz zcentralizować kolekcjonowanie podatków, zabierając ten przywilej poszczególnym państewkom wchodzącym w skład Rzeszy. Reforma ku zaskoczeniu była wspierana przez Zentrum i weszła w życie pod rządami Kanclerza von Hindenburga, mimo silnego sprzeciwu reprezentantów z Bawarii oraz Alzacji. Wprowadzenie dodatkowych środków było brane pod uwagę, jednak na stan obecny zostały uznane za niepotrzebne.
Z drugiej strony, niepowodzenie polityki przesiedleńczej i ostatecznie oddanie polskiego pasa granicznego prawowitemu rządowi utrudniło Junkerom uzyskanie równowagi ekonomicznej oraz nawiązywanie gospodarczych więzów z państwami wschodnimi w ramach Mitteleuropy.
Mimo, że Reichstag wciąż pozostawał rozwiązany bez odwołania, nagonka prasy na autorytarny rząd utrzymywała opozycję pozaparlamentarną, prowadząć do pogłębiania podziałów między zwolennikami a przeciwnikami reżimu. SPD, które nie było brane pod uwagę w prawach zakazującego działaności partiom i organizacjom socjalistycznym, podejmowało działania na skraju legalności, przedstawiajac siebie jako jedyną prawdziwą opozycje w państwie.
Cesarz wraz czasem zaczynał coraz bardziej wycofywać się z życia publicznego, zaczeły szerzyć się plotki o jego narastającemu oddalania się od Kanclerza Rzeszy. Ostatecznie, w roku 1923, nastąpiła katastrofa w karierze Ludendorffa. Na wierzch wypłeneły informacje o jego skorumpowaniu , środki które były przeznaczone na ekonomiczną rewitalizację Junkerów w Prusach, zostały wykorzystane do wzbogacenia się Ludendorffa oraz jego bliskiego otoczenia. Wydarzenie to było znane jako Osthilfeskandal. Generał sterujący niemiecką sceną polityczną zza osłon znalazł się pod ogniem krytyki socjaldemokratów i liberałów, a wkrótce także Wilhelma II a nawet samego Hindenburga. Ludendorff utraciwszy wszelkie wpływy w polityce znalazł się w de facto areszcie domowym, wybory w Niemczech zostały ogłoszone pierwszy raz od 10 lat.
Złote lata 20[]
24 lipca 1923, po tygodniu napiętych kampani politycznych znanych jako "Tage der Schreihälse" (dniami sprzeczek), Cesarz wyznaczył następce Hindenbruga. Nowym Kanclerze miał zostać Wielki Admirał Alfred von Tirptiz, który udowodnił, że jest człowiekiem zdolnym do potrzebnych w Niemczech reform.
Tirptiz sformował wielką koalicję do której należały jego DVLP, jak i: Zentrum, NLP, DkpP oraz DRP. Dawało to im spokojną większość w parlamencie aby móc wyciągnąć Niemcy ze stagnacji. Jednakże decyzja włączenia do koalicji członków NLP i Zenrum podburzyła wielu posłów z DVLP, którzy sformowali wewnetrzną frakcję skoncentrowaną wokół magnata medialnego Alfreda Hugenberga, aby zwalczać liberalne i demokratyczne wpływy w kraju.
Grossadmiral Alfred von Tirpitz
Tirptiz wporwadził program gospodarczej decentralizacji. Po długim okresie wewnętrznej stagnacji, działanie jego reform zostało spotęgowane poprzez napływ benefitów będących skutkiem długofalowych inwestycji w afrykańskie posesje kolonialne, które po latach zaczynały przynosić rezlutaty. Te czynniki doprowadziły do niemieckiego cudu gospodarczego podczas jego kadencji, cementując jego opinię wśród Niemców jako "drugiego Bismarcka".
Kanclerz zakończył swoją agendę wycofywania się z agresywnej polityki zaagranicznej w 1925, kiedy to doskonale przeprowadził okupację brytyjskich kolonialnych posesji, podczas gdy brytyjska metropolia w tym samym roku doczekała się syndykalistycznej rewolucji. W kolejnym roku nawiązał przyjacielskie kontakty z Kliką Zhili w Chinach i ogłosił oficjalne niemieckie wsparcie dla niej. Kiedy to większość kontynentu afrykańskiego znalazła w objęciach Mittelafryki a niemieckie interesy zostały zabezpieczone w Azji Wschodniej pod szyldem A.O.G. sny Wilhelma II o imperialnej hagemonii Niemiec dosięgającej każdego zakątka kulii ziemskiej spełniły się.
W Europie rząd von Tirptiza nie doczekał się podobnych sukcesów. Kolejne zwycięstwa syndykalistów w Brytanii oraz we Włoszech, które staneły po stronie Francji jako nowi sojusznicy, spowodowały fiasko w prewencji powstania bloku anty-niemieckiego na kontynencie. Objawem tej porażki jest wzmożenie syndykalistycznej i socjalistycznej działaności w całej Europie, w tym w granicach Mitteleuropy.
Cisza przed burzą[]
Dnia 6 czerwca 1930, Alfred von Tirptiz niespodziewanie zmarł podczas wizyty w Hamburgu. Jego śmierć zszokowała jego paritę, DVLP, której decydenci nie mogli wyznaczyć polityka mogącego chociaż w połowie określić jako następce "drugiego Bismarcka". Jego pogrzeb było największym masowym zgromadzeniem w tamtym okresie, natomiast wybory na kolejnego prezesa Niemieckiej Partii Ojczyznianej wygrał medialny gigant, Alfred Hugenberg, pokonując w wewnątrz partyjnej elekcji swojego rywala, Ulricha von Hassell'a.
Mimo tego, że Hugenberg zaczął wykorzystwać swoją medialną machinę do promowania siebie jako jedynego możliwego następce drugiego największego Kanclerza w dziejach Rzeszy, Cesarz nie postanowił go mianować na to stanowiska. Zamiast tego, po nadzwyczaj długim okresie czasu, wyznaczył Franza von Papen'a, prezesa Niemieckiej Partii Konserwatywnej, głównie kojarzonej z kopiowania programu politycznego DVLP za kadencji von Tirptiz'a. Papen zaczął piastować stanowisko Kanclerza Rzeszy dnia 3 sierpnia 1930.
Zszkowany i rozgniewany Alfred Hugenberg w reakcji na działania Cesarza, postanowił uczynić program partyjnych ekstremistów oficjalnym programem DVLP (pan-germanizm, skrajny nacjonalizm, anty-semityzm, autorytaryzm i faworyzowanie Junkerów) dodając do tego retorykę anty-rządową.
Skutków tego doczekał się 16 lipca 1932, kiedy to po dwóch latach bez żadnych znaczących wydarzeń w wyborach DkP Papena zdobyło 28%, podczas gdy nowe DVLP doświadczyło ogromnego spadku do 5%. SPD pozostawało największą partią w parlamencie z 34%, sytuacja jaka panowała przez ostatnie 20 lat.
Cesarstwo Niemieckie pod rządami von Papena nie miało wyznaczonego żadnego szczególnego kierunku, elity skupiły się aby utrzymać przyrost gospodarczy i status quo na arenie międzynarodowej,
Katastrofalny rok 1936 i droga do wojny[]