Alternatywna historia
Advertisement

Ardaszir I (z per. I اردشیر; transkrypcja - Ardeshir I; ur. 180 roku n.e w , jako Ard-iszr w Gōr; zm. 242 grudnia ) nazywany dla odróżnienia od innych władców noszących to imię tytułowany Wielkim - król królów Ērānu z dynastii Sasanidów panujący w latach 224–242 n.e. Początkowo jego kontrola ograniczała się do niewielkiego władztwa na terenie dawnej satrapii Pārs odziedziczonego po ojcu, Papaku ze stolicą w Gōr. Stopniowo w wyniku kombinacji mariaży, łapówek, zakupów i podbojów stopniowo poszerzał swoje królestwo ostatecznie zwyciężając ostatniego króla Aparnów, Artabanesa V z dynastii Arsacydów w bitwie pod Nahavandem i zajmując główną część Ērānu kończąc tym samym wieloletnią okupacje Iranu przez barbarzyńskie plemię z północy. Po rozprawieniu się z Artabanesem i członkami jego rodziny w 227 roku ogłosił się królem królów i potomkiem, a zarazem dziedzicem Achemenidów oraz odnowicielem ich imperium, co mocno popsuło jego dotychczas pozytywne relacje z innymi królami irańskich post-partyjskich państewek. Dzięki poparciu Armenii Manuga Krasomówcy i odrodzonego imperium Babilońskiego Aber-Szar-Sina udało mu się podbić państewka Bavandów, Masmugów, Zarmihrydów i Qarinvandów oraz odeprzeć groźną koalicje Dajubidów i Kuszanów. Jednak jednoczenie Iranu zakończył jednak dopiero jego syn Szapur I po śmierci Ardaszira w 242 roku naszej ery.

Panowanie tego monarchy otwiera długoletnią i bogatą w ważne wydarzenia historię dynastii Sasanidów, której panowanie w szczytowym etapie miało się rozrosnąć poza tereny historycznego Iranu i uczynić z Persji Sasanidzkiej jedno z największych imperiów irańskich w historii. Właśnie to jemu i Szapurowi I przypisuje się budowę podstaw pod przyszłą, szybko rozwijającą się potęgę. Do osiągnięć Ardaszira Wielkiego można zaliczyć wprowadzenie własnej waluty - Sygla inspirowanej achemenidzkimi Dariami w miejsce dotychczasowych drachm jeszcze z okresu seleucydzkiego, reorganizacje armii i administracji oraz reformę sądowniczą. W odróżnieniu od Arsacydów, których prohellenizm miał doprowadzić do ich upadku, był absolutnym wrogiem greckiej cywilizacji i jej osiągnięć, a przy tym gloryfikował achemenidzkie tradycje staroirańskie aktywnie uczestnicząc w ich promowaniu i renowacji. Rządy nowej rodziny miały od podstaw gwałtownie doprowadzić do zaniku hellenizmu na Bliskim Wschodzie i uczynić Zaratusztrianizm oficjalną religią Persów.

Tytulatura[]

Ardaszir w trakcie swego długoletniego panowania wielokrotnie zmieniał swą tytulaturę. Po śmierci swego ojca Papaka w 224 roku i dojściu do władzy jeszcze, jako mało znaczący wódź Parsów kazał uwiecznić swą tytulaturę na steli upamiętniającej dojście przez niego do władzy (czytaj dalej: Stele Ardaszira) w następujący sposób:

Jam jest Ard-iszr, syn Papaja[1] umiłowany przez wielkiego i niepojętego w swej dobroczynności Faravahar[2] dał na nowo mi i memu czcigodnemu ojcu xvarənah[3], co odebrał

  1. Papaka
  2. Faravahar - w zaratusztriańskiej teologii jeden z pięciu oficjalnych tytułów właściwego bytu boga Ormuzda symbolizującego niepojętą dla ludzkiego umysłu doskonałość, dobroć, duchowość, twórczość, wiedzę i boskość, a później też jako główne wcielenie Ormuzda, pod którym stwarza on świat
  3. W perskiej filozofii dar od boga, święte błogosławieństwo i królewska chwała
Advertisement