Alternatywna historia
Advertisement

Haiti, w momencie uzyskania niepodległości w 1804, zostało po krótkich próbach oporu ustanowione monarchią konstytucyjną i dziedziczną, a głowa państwa otrzymała tytuł cesarski. Pierwszym cesarzem został ogłoszony Jan Jakub I Dessalines (Jean Jacques Dessalines), po jego śmierci (1811) cesarstwo przypadło jego synowi, Piotrowi (Pierre Dessalines) (panował: 1811 - 1831), który poprowadził Haiti do szczytu potęgi, lecz po jego śmierci imperium haitańskie gwałtownie upadło, a próby ocalenia monarchii ze strony synów Piotra, Jana Jakuba II (panował: 1831 - 1833) i Justyna (panował: 1833 - 1834), definitywnie ją zakończyły. Po śmierci cesarza Jana Jakuba II powstańcy kierowani przez Bruno Blancheta przeciwstawili się Justynowi i ogłosili na południu separatystyczną I Republikę Haiti (1833 - 1846), która ustanowiła system prezydencki. Wobec klęski, rządzący na północy Justyn został zdetronizowany i zamordowany przez chłopskich buntowników dowodzonych przez Henriego Christophera, który ogłosił się królem (panował: 1834 - 1846). Tytuł dziedzica tronu cesarskiego przypadł bratu Piotra, Karolowi, lecz ten wycofał się z polityki i powrócił do niej dopiero jego syn, Faustyn. Korzystając z problemów zdrowotnych Henriego, jego klęsk militarnych i pogarszającej się reputacji autorytarnego reżimu, z powodzeniem dokonał zamachu stanu i przywrócił Drugie Cesarstwo Haitańskie. Ostatni zwolennicy Henryka, skupieni wokół jego syna Wiktora, zostali pokonani pod Cap-Haitien w 1850 roku. Na przełomie 1846 i 1847 południową Republikę opanował dessalińczyk - dyktator Filip Guerrier, który dobrowolnie przekazał władze Faustynowi. Po zjednoczeniu Haiti, Faustyn I podjął próbę odbudowy mocarstwowej przeszłości państwa ogniem i mieczem podbijając Dominikanę, Portoryko, Jamajkę, Wyspy Dziewicze, Anguillę, Turks i Caicos, lecz w 1850 roku poległ z większością armii po nieudanej inwazji na Kubę. Niedobitki oddziałów wraz z synem i następcą Faustyna, cesarzem Janem Jakubem III, powróciły do Port-au-Prince. W 1852, po dwóch latach nieudolnych prób ratowania dziedzictwa ojca i prześladowania opozycji, ostatni monarcha haitański zbiegł na wyspę Gonavę, którą rządził do 1856. W kraju władzę przejął głównodowodzący wojsk - Fabre Geffrard, który ogłosił przywrócenie Republiki.

Pierwszym prezydentem został Andree Demontrua, podkomendny Geffrarda, wskazany przez niego samego na czteroletnią kadencję (1852 - 1856). Kolejny wojskowy prezydent, Felix Montedima (1856 - 1860), ustanowił konstytucję (1858) oraz przeprowadził wybory parlamentarne (1859) i - pierwsze w historii kraju - prezydenckie (1860), które wygrał jego poprzednik. W tym czasie polityka ąHaiti była zdominowana przez prawicowych wojskowych skupionych w Sojuszu na Rzecz Przywrócenia Republiki, szybko przemianowanego na Narodową Partie Republikańską, która stała się główną partią konserwatywną. Jednak wybory prezydenckie w 1864 wygrał Christophere Livre, lewicowy cywil z Partii Dobrobytu i Postępu Społecznego, za którego prezydentury miał miejsce nieudany spisek monarchistów, ale też szereg pozytywnych inicjatyw gospodarczych i społecznych. W 1872 wybory wygrała Judit Huas, pierwsza kobieta w historii, która została prezydentem, lecz jej wybór zmobilizował oburzonych konserwatystów z NPR, którzy ponownie wygrali w 1876. Jednak już w 1881 wybuchła wojna z Dominikaną o ziemie centralnej Hispanioli, która choć dała państwu nowe terytoria, kosztowała go wiele istnień ludzkich. W 1882 prezydent odpowiedzialny za wojnę, Joseph Gerangel, został zamordowany przez dominikańskiego nacjonalistę, a władza na cztery lata przypadła jego wiceprezydentowi - Louisowi Pere. Ten dostrzegł potencjał w nowo powstałej Haitańskiej Partii Przywrócenia Afrykańskiego Dziedzictwa Narodowego (HPPADN lub Partia Afrykańska) i mianował jej przewodniczącego, Theodore'a Gisele'a, premierem, Wygrał on wybory prezydenckie z 1886 rozpoczynając epokę afrykanizacji, cechującą się reformą kultury haitańskiej według afrykańskich wzorców i rozwojem czarnoskórego nacjonalizmu. Gisele obejmował trzykrotnie urząd (1886 - 1890; 1890 - 1894; 1894 - 1898), lecz niedługo po czwartym wybraniu w 1902 został zamordowany przez zamachowców z Haitańskiej Partii Współpracy Karaibskiej, przeciwstawiającą pankaraibizm panafrykanizmowi. Kraj pogrążył się w wojnie domowej między zwolennikami Partii Karaibskiej i Afrykańskiej aż do 1911, gdy władze scedował wokół siebie autokratyczny prezydent Andree-Francois Legre. Jego przeciwnicy poprosili o pomoc zbrojną USA, które dokonało w 1915 inwazji.

Amerykański prezydent, Thomas Woodrow Wilson, odrzucił propozycje aneksji Haiti, ale zdecydował się kontynuować okupacje kraju. W Port-au-Prince utworzono marionetkowy rząd, nieudolnie udającego rzeczywistą demokracje, ale w rzeczywistości był całkowicie podległy USA i kontrolujący z jego pomocą większość haitańskich miast. Równocześnie do kolaborantów funkcjonował Międzypartyjny Komitet Wyzwolenia Haiti, zrzeszający wrogów okupacji i zarządzany przez przewodniczących. W 1934, Haiti weszło w skład Federacji Karaibów i Bahamów, jako Autonomiczna Wspólnota Haiti z przewodniczącym Rady Krajowej na czele. W 1946 wybuchło antykaraibskie powstanie haitańskich nacjonalistów, którzy powołali do istnienia Wolne Państwo Haiti (1946 - 1950), które jednak zostało zlikwidowane w 1950, a Haitańczycy poddani masowym opresjom. Jednak już w 1952 wybuchła rewolucja kubańska, która doprowadziła do przekształcenia Federacji Karaibów i Bahamów w Związek Socjalistycznych Republik Karaibskich. Haiti uzyskało znacznie większą autonomię niż wcześniej w ramach, której przywrócono ważny historycznie urząd prezydenta. W 1968 politykę haitańską zdominowała rodzina Duvalierów - Francois (znany jako ,,Papa Doc") i jego syn - Jean-Claude (znany, jako ,,Baby Doc"). Ten ostatni został obalony w 1986, a Haiti ogłosiło niepodległość od ZSRK, które trzy lata później ostatecznie upadło. Obecnie głową Haiti jest prezydent Georges Odunate, wybrany w 2022 roku.

Władcy I Cesarstwa Haitańskiego (1804 - 1834)[]

Numer Władca Podobizna Lata panowania Rodzice Dodatkowe informacje
1 Jean-Jacques I Dessalines
Jean-Jacques I
1804 - 1811 Henri Dessalines

Theodora Duclos

Był synem pary niewolników urodzonych w Afryce: Henriego Dessalinesa i Theodory Duclos. Matka, po porwaniu z Afryki, została niewolnicą niejakiej Mariannny Duclos, która po upadku własnej plantacji, odsprzedała swych niewolników innemu plantatorowi, Georgesowi Dessalinesowi. Tam poznała przyszłego męża, dla którego Georges był pierwszym właścicielem. Ich jedyny syn urodził się 2 maja 1748. W 1751, wybuchło antyniewolnicze powstanie Francoisa Mackandala, w którym uczestniczyli rodzice przyszłego cesarza. Obydwaj zginęli po klęsce powstania w 1758, a dziesięcioletni Jean-Jacques został sprzedany na targu niewolników w Porto-au-Prince niejakiemu Victorowi de Bredzie. Pracował na plantacji, jako niewolnik przez 21 lat aż do śmierci Bredy w 1779, gdy nowym właścicielem plantacji został jego wyzwoleniec i ulubieniec, Toussaint Louverture. Ten natychmiast uwolnił resztę niewolników, a Dessalines został jego najbliższym pracownikiem i przyjacielem. W 1791, kiedy wybuchło powstanie niewolników, które przerodziło się w rewolucje haitańską, Louverture i Dessalines opowiedzieli się po stronie bardziej umiarkowanej frakcji współpracującej z Hiszpanią w celu pokonania Francuzów. Kiedy jednak w 1794 rząd w Paryżu oficjalnie zniósł niewolnictwo, Louverture i Dessalines przeszli na stronę republikańską i do 1796 pokonali wojska hiszpańskie i brytyjskie na wyspie. W 1797 Louverture wysłał Dessalinesa na południe, aby zlikwidował wolne państwo Maroonów i rozprawił się z mulackim przywódcą Andre Rigaudem. Po sukcesie, brał udział we francuskim zdobyciu hiszpańskiego San Domingo w 1798 i w tworzeniu autonomicznej konstytucji, którą ostatecznie uchwalono w 1799 i reformach swego patrona. Po inwazji Napoleona w 1802 i pojmaniu Louverture, Zgromadzenie deputowanych Saint-Domingue powierzyło Jean-Jacquesowi kontynuowanie walki z najeźdźcą, którego pod koniec 1803 zwyciężył w kilku ważnych bitwach pod Milot i Sainte-Suzanne. Jednocześnie w Zgromadzeniu Deputowanych Saint-Domingue, który był organem autonomicznym kolonii, trwał konflikt w sprawie ustroju przyszłego państwa między czarnymi monarchistami na czele z Henrim Christopherem, a mulackimi republikanami na czele z Aleksandrem Petionem. Między nimi rozwinęła się trzecia frakcja pośrednia, młodzi intelektualiści, którzy gloryfikowali starożytne Cesarstwo Rzymskie. Na ich czele stał deputowany, wojskowy i intelektualista w jednej osobie - Joseph Nemour, który na przyszłego cesarza upatrzył sobie Dessalinesa, jako największego żyjącego bohatera rewolucji haitańskiej. Po ostatecznym pokonaniu Francuzów pod Vertières na początku 1804 i ogłoszeniu niepodległości Saint-Domingue pod rodzimą nazwą Haiti, został wysłany jako przewodniczący poselstwa deputowanych do złożenia gratulacji dotychczasowemu naczelnikowi. Przy tej okazji jednak Nemour przekonał Dessalinesa, do ogłoszenia się cesarzem. Proklemacje potwierdziło jednogłośnie zgromadzone wojsko, a do deputowanych wysłano list z żądaniem akceptacji tego stanu rzeczy. Wobec całkowitego poparcia społeczeństwa, deputowani przystali na to ultimatum. Jean-Jacques I został koronowany na cesarza 21 marca 1804 w rezydencji dawnych namiestników w Porto-au-Prince. 12 czerwca 1804 zatwierdzono konstytucje inspirowaną głównie tradycją prawniczą wczesnego Cesarstwa Rzymskiego, ale też konstytucją francuską i amerykańską oraz miejscowymi tradycjami pochodzącymi z Afryki. W 1805 w kontrolowanej przez Francuzów wschodniej części wyspy Hispaniola, wybuchło antyfrancuskie miejscowej, hiszpańskiej ludności i przywódca powstania, Julio Estrenorra, wezwał Dessalinesa do przejęcia władzy. Wojska haitańskie znowu pokonały Francuzów i zjednoczyły wyspę, ale prowadzona przez nie grabieżcza polityka gwałtownie ostudziła poparcie dominikańczyków dla zjednoczenia. Równocześnie, aby zrekompensować straty gospodarcze spowodowane odejściem od gospodarki niewolniczej, wprowadził niewiele różniącą się od niej pracę przymusową dla chłopów na plantacjach, co przyczyniło się do wzrostu niezadowolenia i zawiązania spisku na życie cesarza w 1806 roku, który jednak cesarz przeżył, a główni spiskowcy – Alexandre Petion i Henri Christophere, musieli uciekać z kraju. Haiti nie otrzymało dyplomatycznego uznania, ale mimo to zachodnie mocarstwa cicho zgodziły się na udział Haitańczyków po stronie koalicji antynapoleońskiej. Dessalines rozwinął marynarkę wojenną, która regularnie atakowała i ograbiała francuskie statki oraz pustoszyła francuskie posiadłości na Karaibach i w Gujanie. Chociaż rządy krajów niewolniczych nie nawiązały relacji handlowych z nowym państwem to prywatni kupcy z Wielkiej Brytanii i USA, zachęceni bardzo bardzo zaniżonymi cenami nabycia haitańskiego cukru, melasy, tytoniu i kakao, masowo nielegalnie je kupowali, przyczyniając się do utrzymania dochodów z handlu. Jean-Jacques był człowiekiem skromnym, żyjącymi w pospolitej wili, a jednocześnie autorytarnym i niechętnym kościołowi. W 1808 wybuchło powstanie białoskórych Haitańczyków francuskiego pochodzenia, który rząd brutalnie zdławił, a kilku polityków profrancuskich zostało straconych. Jednak gdy cesarz zmarł w 1811, był powszechnie opłakiwany i z wielką pompą pogrzebano go, na jego własne życzenie, w rodzinnym mieście Marchand, które dekretem senatu przemianowano na Dessalines.
2 Pierre I Dessalines
Pierre I Dessalines
1811 - 1831 Jean-Jacques I Dessalines

Felicite Heureuse

Urodził się w 1769 roku, jako syn Jean-Jacquesa Dessalinesa i Felicity Heureuse, wówczas pary niewolników na plantacji Victora de Bredy. W 1775 podczas porodu zmarła matka Pierra, a ojciec w rok później poślubił Claire Bonhur, z którą młody Piotr utrzymywał życzliwe relacje. W 1779, został oficjalnie uwolniony, kiedy plantacje Victora de Bredy, odziedziczył jego wyzwoleniec i przybrany syn, Toussaint Louverture. W 1791 wybuchło powstanie niewolników, które przerodziło się w rewolucje haitańską, w której Piotr aktywnie uczestniczył służąc pod komendami ojca i Louverture, stopniowo awansując od prostego żołnierza do pułkownika. W 1802 roku wpadł w pułapkę zastawioną przez zdrajców i Francuzów na Louverture, ale zdołał zbiec i powiadomić rewolucyjnych generałów o zdradzie. Brał udział w bitwie pod Milot pod koniec 1803 roku. Był jednym z żołnierzy, którzy na początku 1804 ogłosili Jean-Jacquesa cesarzem. W 1806 pełnił urząd konsula wraz z Augustinem Clervaux'em. W latach 1807 – 1808 był dowódcą 16 brygady piechoty morskiej, a w latach 1808 – 1809 pełnił funkcje cesarskiego namiestnika (pretora) San Domingo, ale pod koniec 1809 został wydziedziczony i skazany na areszt domowy w San Domingo na wskutek intryg jego macochy, cesarzowej Klary, która chciała zapewnić tron swemu pierworodnemu, Charlesowi. Jednak silne naciski ze strony senatorów i niezadowolenie wcześniej podległych Piotrowi marynarzy, zmusiło Jana Jakuba do odwołania syna na trzy miesiące przed własną śmiercią 6 listopada 1811. Zgodnie z konstytucją, nowego cesarza miał obrać senat. Przeszło 78 ze 100 senatorów poparło Pierre Dessalinesa przeciwko Charlesowi. Cesarz został koronowany przez ówczesnych konsulów, Francoisa Capoisa i Bruno Blancheta 12 listopada w pałacu dawnych namiestników Saint-Domingue w Porto-au-Prince, a 16 listopada zdecydował się również na koronacje przez arcybiskupa Corneille Brelle w katedrze Notre-Dame, co oznaczało zerwanie z antykatolicką polityką swego ojca. Podczas swojego exposé zapowiedział wprowadzenie nowej konstytucji, liberalizującą ustrój polityczny i gospodarczy, którą parlament (połączony senat i izba deputowanych) – po pewnych poprawkach – przyjął 11 grudnia 1811. Aby zaspokoić złą sytuacje gospodarczą w państwie i jednocześnie poprawić wizerunek Haiti na arenie międzynarodowej, wypowiedział na początku 1812 wojnie Francji i z cichą pomocą koalicji antynapoleońskiej zagarnął Gwadelupę, Saint-Barthelemy, Saint-Martin i Martynikę. Kiedy jednak w 1815, wreszcie pokonano Napoleona, a państwa zwycięskiej koalicji wyszły wyniszczone ekonomicznie, militarne i społecznie, a całą Amerykę Południową ogarnęły nastroje narodowo-wyzwoleńcze, cesarz wypowiedział sojusz Wielkiej Brytanii i Hiszpanii, rozpoczynając podbój ich posiadłości karaibskich w latach 1815 – 1819. Na zajętych wyspach utworzono autonomiczne królestwa, z których każde miało swoją konstytucje i jednoizbowy parlament z przewodniczącym, ale królem był cesarz Haiti, który mianował na swoich reprezentantów najbliższą rodzinę i przyjaciół nadając im stopień arcyksiążąt np. w wyzwolonym w 1816 Królestwem Kuby królem był Piotr, ale reprezentował go jego brat, Michel, jako arcyksiążę Kuby. Kiedy w 1817 wybuchło antyhiszpańskie powstanie w północnej części Ameryki Południowej, a w 1820 rewolucja meksykańska. Piotr wysłał w te dwie regiony swoje armie, które w decydujący sposób przyczyniły się do latynoamerykańskich zwycięstw – cesarzem Meksyku ogłoszono jego brata, Alberta. W 1822 poparł również niepodległość Brazylii i w 1824 pomógł jej władcy, Piotrowi I, w pokonaniu ostatnich portugalskich oddziałów, za co jego córka, Teodora, poślubiła, pierworodnego syna brazylijskiego cesarza, Constantino Braganca. Zorganizował również pan-latynoamerykański kongres w 1825 w Porto-au-Prince, któremu towarzyszyło nawiązanie relacji handlowych. Zyski z handlu z przyjaznymi krajami pozwoliły na ustabilizowanie gospodarki haitańskiej i polepszenie warunków pracy haitańskich chłopów. Cesarz, okryty chwałą zdobywcy i wyzwoliciela zmarł w 1831 na wskutek komplikacji zdrowotnych po upadku z konia.
3 Jean-Jacques II Dessalines
Jean-Jacques II
1831 - 1833 Pierre I Dessalines

Alexandretta Oge

4 Justin Dessalines
Cesarz Justyn
1833 - 1834 Pierre I Dessalines

Alexandretta Oge

Podzielone Haiti (1833 - 1847)[]

Prezydenci południowej I Republiki Haiti (1833 - 1847)[]

Numer Prezydent Podobizna Lata sprawowania urzędu Informacje dodatkowe
- Bruno Blanchet
Bruno Blanchet
1833 - 1834 Pełnił obowiązki prezydenta między proklamowaniem Republiki 14 września w 1833, a wybraniem przez Senat Alexandre Petiona w listopadzie 1834 roku. Rozpoczął pracę nad konstytucją, zakończone przez następcę. Został otruty w 1839 - według oficjalnego śledztwa winowajcami byli zwolennicy Henriego Christophe'a, chociaż istnieją poważne podstawy sądzić, że był ofiarą intrygi prezydenta Boyer'a, który wykorzystał jego śmierć do rozpoczęcia fali prześladowań prawdziwych i rzekomych zwolenników monarchii
1 Alexandre Sabes Petion
Prezydent Aleksander Petion
1834 - 1838 Wybrany przez Senat na pierwszego prezydenta Haiti. W trakcie swych rządów rozdzielił ziemię między bezrolnych chlopów, zakończył pracę nad konstytucją, przeprowadził pierwsze od obalenia monarchii wybory parlamentarne oraz rozbudował stolicę, zakładając bogate przedmieścia Petionville i ufundował Liceum Petiona. Przeprowadził również pierwszy spis ludności. Zmarł w 1841 w wieku 73 lat.
2 Jean-Pierre Boyer
Jean Pierre Boyer president for life
1838 - 1842 W trakcie swej kadencji m. in:
  • Sponsorował osiedlenie się 4 tysięcy wolnych czarnoskórych Amerykanów w departamencie Nippes, gdzie założyli miasto Freetown (fr. Fiotou)
  • Z wyprzedzeniem (przy wsparciu Kolumbii) najechał na czele wielkiej floty Francję i wymusił na królu Ludwiku Filipie wypłacenie Haiti olbrzymiego odszkodowania za lata wyzysku i niewolnictwa
  • Wprowadził kodeks rolny, który zakazywał opuszczania chłopom ziemi uprawnej bez pozwolenia, podwyższał podatki oraz odbierał własność kościołowi katolickiemu. Te posunięcia poprawiły gospodarkę państwa, ale spotkały się z oburzeniem społecznym.
  • Rozwijał szkolnictwo, jednocześnie wprowadzając nad nim ścisłą kontrolę policyjną.
3 Charles Rivere
Charles-Rivière-Hérard
1842 - 1846 W trakcie swej kadencji m. in:
  • Prowadził zwycięską wojnę z królem Haiti, Henrykiem I, zajmując połowę dystryktu Artibonite i centralnego.
  • Zawiązał sojusz z prezydentami Dominikany, Juanem Honorio Lascarem i Diego Timingo.
  • Przeprowadził reformę administracyjną, rozszerzającą kontrolę rządu nad krajem
  • Przeprowadził na masową skalę projekt przebudowy Haiti, tak aby zabezpieczyć budynki przed trzęsieniem ziemi.
  • Zwolnił nauczycieli i studentów od podatków, aby zachęcić ich do osiedlania się na Haiti.
  • Wprowadził nakaz, aby samorządy organizowały obowiązkowe sadzenie drzew w swoich regionach.
  • Zniósł karę śmierci i rozszerzył prawa kobiet.
4 Jean-Pierre Boyer
Jean Pierre Boyer president for life
1846
  • Podpisał umowę handlową z rządem Wenezueli i Stanami Zjednoczonymi
  • Za jego kadencji w Gonavie i innych częściach Republiki wybuchły bunty mające na celu osadzenie zjednoczenie Haiti pod berłem Faustyna I. Ostatecznie wojskowi pod przywództwem Philippa Guerriera obalili Boyera, który zmarł na żółtą febrę na jamajskim wygnaniu.
- Philippe Guerrier
Filip Guerrier
1846 - 1847 Przeprowadził zamach stanu, który obalił prezydenta Petiona i jako naczelnik państwa zaprosił rządzącego północą Faustyna do Port-au-Prince na koronacje i przejęcie władzy nad południem.

Królowie Haiti (1834 - 1846; 1850)[]

Numer Król Wizerunek Lata panowania Informacje
1 Henri I Christophe
Henri Christophe
1834 - 1846 Był jednym z sygnatariuszy Deklaracji Niepodległości Haiti. Za panowania Jean-Jacquesa I i Pierra I uczestniczył w kampaniach wojennych na Dominikanie, Gwadelupie i Antylach Holenderskich. Mimo to pozostał coraz bardziej otwartym krytykiem rodziny Dessalinesów i imperium haitańskiego. Będąc bohaterem chłopstwa, z jego poparciem otwarcie przeciwstawił się cesarzowi Justynowi w 1833, ostatecznie pokonując go w niespełna rok później. Później chciał zająć Republikę, ale został pokonany przez Blancheta i Boyera pod Port-au-Prince. Na swoich ziemiach wprowadził pół-feudalny system pańszczyzny, który przyniósł wzrost gospodarczy, ale kosztem opresyjnego traktowania chłopstwa. Wzniósł wiele pałaców i fortyfikacji, rozwijał handel i oświatę, wprowadził kodeks prawny. Jednak poniósł klęskę w walkach z Republiką Haitańską i Dominikańską tracąc ziemie i poparcie ludu. Gdy wiec w Dessalines, ogłosił Faustyna I cesarzem, do buntowników przyłączyli się chłopi, a potem wojsko. Skazany na porażkę Henryk odberał sobie życie.
- Jacques - Victor Henri II Christophe
Król Wiktor I
1850 Syn Henryka I i Marii Ludwiki Codovic, od czasu śmierci starszego brata Ferdynanda był przygotowywany do przejęcia korony. Po samobójczej śmierci ojca, zdołał zbiec oprawcom i ukrywać się w chłopskich wioskach w północnym Haiti. W końcu zdołał zjednoczyć ostatnich zwolenników królestwa i zajął miasto Cap-Haiten. Jednak po tygodniu oblężenia przez siły cesarskie miasto, w wyniku zdrady, upadło, a Wiktor został zabity i rzucony psom na pożarcie.

Władcy II Cesarstwa Haitańskiego (1846 - 1852)[]

Numer Cesarz Wizerunek Lata panowania Informacje
5 (1) Faustin Dessalines
Cesarz Faustyn
1846 - 1850 Był synem Karola, syna cesarza Jean-Jacquesa I. Przebywał na Portoryko do detronizacji ojca w 1835, gdy wraz z rodziną schronił się na dworze króla Henryka I. W 1841 zmarł jego ojciec, a w 1845 zmarła jego matka, która na łożu śmierci pobudziła jego dumę rodową. W styczniu 1846 roku zdołał zbiec z królewskiej rezydencji do miasta Dessalines, gdzie porywającą przemową przekonał mieszczan do ogłoszenia go cesarzem - do jego zwolenników przyłączyło się chłopstwo i wojsko. Gdy Henryk I popełnił samobójstwo, był już władcą północy. W 1847 opanował południową Republikę i Dominikanę jednocząc Hispaniolę. W zemście za krzywdy najechał w 1848 Portoryko, a następnie Wyspy Dziewicze i Anguillę, ale musiał zwrócić na zachód, aby zmierzyć się z antyhaitańską koalicją. Jego wodzowie opanowali Jamajkę oraz Turks i Caios w 1849, ale inwazja na Kubę z 1850 zakończyła się druzgocącą klęską w bitwie pod Santiago de Cuba, gdzie cesarz i większość jego żołnierzy poległa.
6 (2) Jean-Jacques III

Dessalines

Jean-Jacques III
1850 - 1852 Był synem Faustyna I Dessalinesa oraz jego żony, Adeliny Leveque. W 1849 został koronowany na współcesarza przez ojca. Po nieszczęsnej klęsce pod Santiago de Cuba, Jean-Jacques III - już jedyny cesarz - ewakuował resztki wielkiej armii na Haiti, skąd rozpaczliwie próbował ratować sypiące się imperium. Pierwsze jarzmo zrzuciła Jamajka oraz Turks i Caios, a potem wybuchły kolejno bunty w Dominikanie, Portoryko oraz na Wyspach Dziewiczych i Anguilli. Oddziały haitańskie na tych trzech ostatnich poddały się bez walki, ale Dominikana musiała się bardzo wykrwawić, aby uzyskać niepodległość. Cesarz był jednak zdesperowany, aby utrzymać chociaż zjednoczoną Hispaniolę. W celu zdławienia powstania na wschodzie, wprowadził drakońskie podatki oraz opresyjną służbę wojskową dopełnioną mordowaniem rosnącej opozycji w zachodniej części wyspy. Wysocy wojskowi, sprzeciwiający się cesarstwu i domagający się powrotu do ustroju republikańskiego, powołali tajną organizację: Sojusz na Rzecz Przywrócenia Republiki, a nie jej czele stanął sam naczelny dowódca cesarskich sił zbrojnych, Guilliame Nicholas-Fabre Geffrard. Tuż przed planowaną dominikańską wyprawą, Fabre Geffrard wywołał bunt w armii i w 1852 obalił Jean-Jacquesa III. Cesarz uciekł na tradycyjnie pro-dessalińską wyspę Gonavę, gdzie rządził do 1856, gdy wojska prezydenta Felixa Montedima ją zdobyły i zabiły ostatniego monarchę Haiti.

Prezydenci II Republiki Haiti (1852 - 1915)[]

Numer Imię i nazwisko Podobizna Lata sprawowania urzędu Partia polityczna Informacje dodatkowe
1 (5) Andree-Louis Demontrua
PREZYDENT ANDREE DEMONTRUA
1852 - 1856 Sojusz na Rzecz

Przywrócenia Republiki

Pierwszy prezydent nowej Republiki. Został wybrany przez naczelnego dowódcę sił zbrojnych i naczelnika państwa, Fabrego Geffrarda, a nie przez parlament lub lud, jednakże cieszył się poparciem społecznym. Na mocy Tymczasowej Nadzwyczajnej Ustawy Najwyższej z 1852 wojsko przejęło wszystkie urzędy, a prezydent rządził za pośrednictwem dekretów aż do czasu uchwalenia prawowitej konstytucji. Jego rządów nie uznawała Gonava, gdzie rządził obalony cesarz. W trakcie swej prezydentury zawarł pokój z Dominikaną, odwołał przymusową służbę w wojsku, polepszył warunki bytowania żołnierzy i obniżył podatki. W miejsce zlikwidowanego parlamentu utworzono Radę Państwową - instytucję złożoną z dowódców, którzy obalili cesarstwo. Podstawowym zadaniem Rady, wskazanym przez samego prezydenta, było utworzenie nowej, republikańskiej konstytucji, ale z powodu ograniczonej wiedzy i kompetencji samych wojskowych, utworzono Cywilny Komitet Konstytucyjny, złożony z młodych inteligentów o rozległej wiedzy prawniczej, którzy mieli doradzać w kwestii ostatecznego kształtu konstytucji. Jednak Demontrua, sam będąc wojskowym, preferował Radę nad Komitetem i to ona miała prawo do ostatniego słowa w spornych kwestiach.
2 (6) Felix Montedima
PREZYDENT FELIX MONTEDIMA
1856 - 1860 Sojusz na Rzecz

Przywrócenia Republiki

Został przedstawiony, wraz z trzema innymi kandydatami na prezydenta, Radzie Państwa przez zwierzchnika armii i tymczasowego naczelnika państwa, Fabre Geffrarda. Po wybraniu, natychmiast wznowił walkę o Gonavę, w pierwszym roku prezydentury pokonując ostatecznie Jean-Jacquesa III. Likwidacja monarchicznego zagrożenia sprzyjała rozluźnieniu stanu wyjątkowego i przyspieszenia prac nad konstytucją, którą prezydent ratyfikował w 1858 roku, co zakończyło stan wyjątkowy i nadzwyczajne uprawnienia Geffrarda. Nowa konstytucja - nazywana "błękitną" - utrzymująca stratokrację, została jednak ostro skrytykowana przez lewicowych intelektualistów z Cywilnego Komitetu Konstytucyjnego, którzy po jego rozwiązaniu utworzyli opozycyjną Partię Dobrobytu i Postępu Społecznego. Mimo to, większość społeczeństwa wspierała Montedima, a zarządzone przez niego wybory parlamentarne z 1859 wygrali wojskowi republikanie z Sojuszu na Rzecz Przywrócenia Republiki, którzy zmienili nazwę na Narodową Partię Republikańską. W 1860 nadzorował pierwsze wybory prezydenckie w historii Haiti.
3 (7) Andree-Louis Demontrua
PREZYDENT ANDREE DEMONTRUA
1860 - 1864 Narodowa Partia Republikańska

(NPR)

Pierwszy wybrany w głosowaniu powszechnym prezydent (w rzeczywistości tylko 38% Haitańczyków, prawie wyłącznie mieszczanie, umiało wtedy pisać i prawidłowo wzięło udział.). Chcąc spożytkować armię i jednocześnie nadrobić braki w budżecie, zaangażował się po stronie Unii w Amerykańskiej Wojnie Secesyjnej. Jego armia, w imieniu północnych sojuszników okupowała Florydę i Luizjanę, doszczętnie grabiąc dawnych właścicieli niewolników i zdobywając w ten sposób duże bogactwa. Wysłał również część żołnierzy do Wenezueli (1860 - 1863) i Kolumbii (1860 - 1862) i Urugwaju (1864), także celem legalnej grabieży pod pozorem wspierania poszczególnych frakcji. Pomimo napływu łupów wojennych, z powodu niekompetentnej polityki gospodarczej i zlekceważenia sytuacji wewnętrznej, państwo znajdowało się w złym stanie ekonomicznym. Oprócz tego, aktywne działania militarne na arenie międzynarodowej, chociaż pozwoliły na wzbogacenie się dowódców to wymęczyły i zdziesiątkowały zwykłych żołnierzy. Jednak największą klęską jego prezydentury był wewnętrzny rozłam w partii rządzącej na boyerystów (zwolenników autorytarnego konserwatyzmu) i petiończyków (zwolenników liberalnego konserwatyzmu), który osłabił autorytet władzy. Te wszystkie czynniki zniechęciły społeczeństwo, które nie udzieliło mu reelekcji w 1864.
4 (8) Christophere Livre
Prezydent Christophere Livre
1864 - 1868 Partia Dobrobytu i Postępu Społecznego

(PDiPS)

Był pierwszym cywilnym prezydentem w dziejach Haiti. Wprowadził narodową walutę Haiti - Gourde, w miejsce wcześniejszego liwra. Zreorganizował administracje państwa, ustanawiając ją na dotychczas bezludnej wyspie Navassa. Przesiedlił tam dwa tysiące bezrobotnych Haitańczyków, którzy założyli miasto Livre i przydzielił im wydobycie guana - doskonałego nawozu organicznego, dzięki któremu państwo się wzbogaciło. Pomniejszył armię, przydzielając żołnierzom inne zajęcia. Wprowadził na wyspie wiele wcześniej niespotykanych roślin uprawnych, których uprawę przydzielił bezrobotnym i na wcześniej niewykorzystywanej ziemi. Zaprowadził powszechny kult pracy oraz zakładał nowe fabryki, szkoły i kopalnie. Wprowadził podatek proporcjonalny do dochodu. Za jego prezydentury miał nieudany spisek monarchistów pod przywództwem premiera Sylvaina Salnave - spiskowców stracono, a na sympatyków cesarstwa spadły jeszcze większe prześladowania niż wcześniej.
5 (9) Alexandre Demongo
Prezydent Demongo
1868 - 1872 Partia Dobrobytu i Postępu Społecznego

(PDiPS)

Był fanatycznym zwolennikiem alfabetyzacji. Odnowił zwolnienie od podatków dla nauczycieli i studentów oraz wprowadził dla nich nowe przywileje. Wysyłał poselstwa do USA, Francji, Szwajcarii, Belgii i Ameryki Południowej, zachęcające bezrobotnych i zarabiających mało nauczycieli do przyjazdu na Haiti. Nałożył na samorządy i armię obowiązek wysyłania piśmiennych osób na wieś w celu nauki najmłodszych umiejętności pisania i czytania.

Zawarł niekonstytucyjne porozumienie z Watykanem i francuskim kościołem na mocy, którego w zamian za wdrążenie taniej katolickiej edukacji duchowni otrzymywaliby protekcje i wpływ na państwo, co oburzyło antyklerykalną większość w partii. Budował szkoły i uniwersytety, ale kosztem spowolnienia inwestycji w innych dziedzinach życia. Jeszcze za jego życia poziom alfabetyzacji wzrósł z 38% do 52%, a do 1880 - 93%.

Zawarł w 1870 porozumienie z Panamą, na mocy którego w zamian za pomoc w przekopaniu kanału łączącego Atlantyk z Pacyfikiem, Haiti uzyskiwało 25% zysków przez następne 50 lat.

6 (10) Judit Huas
JUDITH HUAS
1872 - 1876 Partia Dobrobytu i Postępu Społecznego

(PDiPS)

Pierwsza w historii Haiti i świata kobieta, która została prezydentem. Jej prezydentura od samego początku była naznaczona brakiem akceptacji ze strony środowisk konserwatywnych i kościoła. W 1872 wybuchł bunt w wojsku zamierzający do obalenia prezydentki pod przywództwem Louisa-Alexandre d'Ravequare wspierany przez Demontrua i Montedima. Został krwawo stłumiony, a jego przywódców czekało więzienie. Wprowadziła wiele reform socjalnych, polepszających los kobiet, osób niepełnosprawnych i mniejszości seksualnych, czym naraziła się kościołowi, który zerwał porozumienie edukacyjne za poprzedniej administracji w związku z czym tępo alfabetyzacji się zmniejszyło, ale i tak wzrastało. Przyjęła do kraju liberalnych misjonarzy protestanckich z USA do przyspieszenia procesu. Uczestniczyła, jako rozjemca podczas konfliktów w Dominikanie i Wenezueli. Będąc prezydentem sfinansowała ze swoich oraz rządowych funduszy budowę 1700 km dróg, 189 mostów, remont licznych kanałów, projekty nawadniające, budowę nowych szkół, szpitali i budynków użyteczności publicznej oraz nadzorowała budowę rurociągu wody pitnej do Port-au-Prince. Pomimo tego nie uzyskała reelekcji ze względu na wcześniejsze brutalne rozprawienie się z d'Ravequre.
7 (11) Pierre Demalaj
Prezydent Demalaj
1876 - 1880 Narodowa Partia Republikańska (NPR) Przed prezydenturą pełnił urząd ministra gospodarki, a potem premiera z ramienia PDiPS za prezydentury Alexandre Demongo i Judit Huas, ale po skłóceniu z tą ostatnią, opuścił partię i dołączył do NPR. Po wygranych wyborach, pod presją konserwatystów, zniósł wiele praw socjalnych uchwalonych przez poprzedników, ale za to udzielał poparcia rozwijającym się haitańskim przedsiębiorcom. Środki finansowe poświęcił na rozwój przemysłu rumowego, bananowego i cukrowego. Pogodził haitański rząd z Watykanem, co oznaczało wznowienie projektu taniej edukacji zapewnianej przez katolickich misjonarzy. Zawarł sojusz z amerykańskimi firmami, dzięki którym udało mu się założyć sieć kolejową między Porto-au-Prince i Cap-Haiten, a potem między Cap-Haiten i jeziorem Etang de Saumatre, a także Bank Narodowy, lecz kosztem zaangażowania USA w sprawy wewnętrzne Haiti. Natomiast na własny koszt założył Państwową Uczelnie Architektury oraz Państwową Uczelnie Medycyny, a także liczne porty i targowiska dla uświetnienia handlu oraz wyasfaltował drogi. W konfliktach między pracownikami, a pracodawcami zawsze stał po stronie tych drugich. Za jego prezydentury narastał konflikt z Dominikaną na wskutek otwartego popierania zradykalizowanej czarnoskórej ludności w rejonach przygranicznych, w wyniku czego sukcesywnie rozbudowywał armię.
8 (12) Joseph Gerangel
Joseph Gerangel
1880 - 1882 Narodowa Partia Republikańska (NPR) Jego prezydentura przeminęła pod widmem wojny haitańsko-dominikańskiej (1881 - 1883). Wojska haitańskie początkowo wygrywały zajmując - wspólnie z miejscowymi czarnymi rebeliantami - Padernales, Independencja, Elias Pina, Dajabon, Montecristy, Santiago Rodrigez, ale wkrótce potem Dominikańczycy przeszli do ofensywy przywracając kontrolę nad większością spornego obszaru. Zaciekłe walki trwały w regionie Dajabon i Elias Pina, gdy w 1882 prezydent zginął w zamachu zorganizowanym przez dominikańskiego nacjonalistę. Sprawom wewnętrznym nie poświęcał zbyt wiele uwagi, lecz mimo to zasłynął pomocą rządową dla budowy linii kolejowej na wyspie Gonawa, wzniesieniem pałacu sprawiedliwości, katedry Notre-Dame oraz renowacją Liceum Petiona i mauzoleum cesarskiego. Jako nacjonalista prowadził dyskryminacyjną politykę wobec napływających do kraju niemieckich i libańskich kupców, którzy mimo to zaczęli odgrywać coraz większą rolę w haitańskiej gospodarce wewnętrznej i zewnętrznej.
9 (13) Louis Pere
Prezydent Louis Pere
1882 - 1886 Narodowa Partia Republikańska (NPR) (1882 - 1883)

Haitańska Partia Przywrócenia Afrykańskiego

Dziedzictwa Narodowego (HPPADN; HPA)

(1883 - 1886)

Zanim został prezydentem, pełnił urząd ministra spraw wewnętrznych, a potem wiceprezydenta za prezydentury Demalaja, który utrzymał za Gerangela. Po zabójstwie poprzedniego prezydenta, przejął władze w państwie i przywództwo w trwającej wojnie z Dominikaną, doprowadzając do utrzymania pozycji Haitańczyków w Dajabonie i Elias Pina oraz zajęcia Indepencji. Doprowadził do podpisania traktatu pokojowego kończącego wojnę (1883), na mocy którego dominikańskie prowincje: 70% regionu Indepencja i 55% Elias Pina przekształcono w haitański Departament Ziem Odzyskanych, a w zamian Haiti zrezygnowało z dalszych roszczeń i pomagało Dominikańczykom w pokonaniu ostatnich buntowników. Pomimo porozumienia rządowego, nienawiść między narodami utrzymywała się jeszcze długo. W związku z działalnością hiszpańskojęzycznych, czarnoskórych separatystów w nowo utworzonym departamencie, Senat uznał że Pere powinien utrzymywać swe obowiązki do 1886, jakby był elekcyjnym prezydentem. W trakcie swych rządów zwalczał przemyt i piractwo, poprowadził linię kablową między Kingstone i Port-au-Prince, a potem między Kubą i Mole Saint-Nicholas, założył Narodowy Bank Rolny, Archiwum Państwowe i pierwsze opery, rozbudował Państwową Uczelnie Medycyny i wydział prawa na Uniwersytecie Państwowym w stolicy, powrócił do polityki zachęcania osiedlania się francuskojęzycznych nauczycieli na Haiti. Jego największym osiągnięciem było jednak włącznie kraju do Światowego Związku Pocztowego i wydanie pierwszych znaczków pocztowych. Dla promowania produkcji rolnej zarządził targi rolne w stolicy. Aby podnieść gospodarkę kraju po niedawnej wojnie i epidemii cholery, która na wskutek jej wybuchła, zaciągnął duże pożyczki od USA, co miało sprawić niemałe kłopoty jego następcom. Z tych samych powodów popierał osadnictwo niemieckich, żydowskich i libańskich kupców w kraju. Skłócony z konserwatystami, którzy krytykowali jego pożyczkę w USA i poparcie dla cudzoziemców, a także świadom spadku znaczenia NPR'u po ostatniej wojnie, postanowił sprzymierzyć się z nowo powstałą partią panafrykanistów, której przywódców: Gisele i Pollasa uczynił premierami.
10 (14) Theodore Gisele

(Nzwangu Natagagi)

Theodore Gisele
1886 - 1890 Haitańska Partia Przywrócenia Afrykańskiego

Dziedzictwa Narodowego (HPPADN; HPA)

Był obecny w polityce od prezydentury Alexandre Demongo. Chociaż popierał bunt czarnych przeciwko białym Dominikańczykom, sprzeciwiał się otwartemu konfliktowi i mocno przyczynił się do zawarcia pokoju w 1883, co przyczyniło się do jego nominacji na premiera. Był współodpowiedzialny za większość zasług Pere i po wyborze na prezydenta kontynuował unowocześnianie kraju. Udzielił azylu i protekcji wielu uczonym, takim jak Nikola Tesla, Alexander Bell, Whitcomb Judson, bracia Lumiere, Gottlieb Daimler, Rudolf Diesel i Henry Ford. Dzięki pomocy uczonych i zyskom płynącym z rolnictwa i Kanału Panamskiego, utworzył sieć wodociągową i telegraficzną między stolicami departamentów. Porto-au-Prince stało się pierwszą stolicą Ameryki Łacińskiej, w której wprowadzono automatyczną sieć telefoniczną. Zakładał fabryki samochodów i pierwsze kina nieme na Haiti. Zelektryfikował stolicę i zapewnił mieszkańcom stolicy dostęp do samochodów.

Jego elekcja w 1886, rozpoczęła trwającą do 1902 epokę afrykanizacji kultury Haitańczyków. Jeszcze w czasie swej pierwszej kadencji, Theodore Gizele zmienił swoje imię i nazwisko na bardziej afrykańskie Nzwangu Natagagi i udzielał finansowych subwencji dla urzędników, którzy poszli za jego przykładem. Pozbawił język francuski w 1888 statusu urzędowego i wprowadził w jego miejsce wschodnioafrykański język suahili oraz podniósł znaczenie kreolskiego haitańskiego (ludowej formy języka francuskiego), który został ogłoszony językiem narodowym. Pogłębiono relacje polityczne i gospodarcze z Liberią i Etiopią, które były wówczas jedynymi rozwiniętymi państwami afrykańskimi. W 1889 wysłał haitańską marynarkę wojenną do Wolnego Państwa Konga, aby wsparła powstańców walczących z uciskiem niegodziwego króla Leopolda II, a po zwycięstwie Kongijczyków przyczynił się do stworzenia konstytucji i uzyskał w nagrodę dostęp do części zysku z wydobycia kauczuku i surowców mineralnych.

11 (15) Theodore Gisele

(Nzwangu

Natagagi)

Theodore Gisele
1890 - 1894 Haitańska Partia Przywrócenia Afrykańskiego

Dziedzictwa Narodowego (HPPADN; HPA)

Uzyskał reelekcje, dzięki obietnicom rozszerzenia uprzemysłowienia ze stolicy na cały kraj i słowa dotrzymał: w 1894 już 85% procent miejscowości było zelektryfikowanych, posiadało automatyczną sieć telefoniczną, a po wyasfaltowanych drogach jeździły jeszcze niezbyt liczne samochody. Przyczynił się do wzniesienia wielu hut, kopalni, fabryk, elektrowni wodnych, węglowych i powietrznych, rozgłośni radiowych, a także teatrów i kin. Utworzył siedem nowych parków narodowych. Osobiście doprowadził do wpisania wielu zabytkowych budynków na listę dziedzictwa narodowego i zapewnił im renowacje. Usłyszawszy o reformie budowlanej przeprowadzonej przez Charlesa Rivere na południu chroniącej budynki przed skutkami wstrząsów sejsmicznych, wydał rozporządzenie, aby w budownictwie powrócono do zabiegów i materiałów budowlanych zabezpieczających przed skutkami trzęsienia ziemi również na północy, a nawet kazał przebudować stare budynki pod tym kontem. Było to jednak bardzo kosztowne przedsięwzięcie i aby je sfinansować w szybkim tempie, podjął decyzje o zaciągnięciu kolejnej wielkiej pożyczki w USA, co wzbudziło niepokój warstw wyższych, ale zostało zlekceważone przez plebs. Za jego rządów zorganizowano huczne uroczystości w stolicy w związku z setną rocznicą wybuchu rewolucji haitańskiej (1791), która dała kraju niepodległość.


Ponownie udzielił zbrojnego wsparcia afrykańskim królestwom: Dahomejowi, (1890), Yeke (1891 - 1892), Ndebele (1893 - 1894), Maroko (1893) i Wassoulou (1894) chroniąc te państwa przed kolonizacją, a w zamian otrzymał od nich dostęp do części zysków z handlu i wydobycia surowców mineralnych.

12 (16) Theodore Gisele

(Nzwangu

Natagagi)

Theodore Gisele
1894 - 1898 Haitańska Partia Przywrócenia Afrykańskiego

Dziedzictwa Narodowego (HPPADN; HPA)

Jego trzecia kadencja nie pozwalała na tak wielkie inwestycje ekonomiczne, jak poprzednie gdyż gospodarka musiała się zregenerować, aby móc spłacać długi zaciągnięte w Nowym Jorku przez niego i Louisa Pere. Poświęcił się za to działalności kulturalnej i politycznej, zakładając Ligę Wolnych Afrykańczyków - pierwszą organizacje panafrykańską, w skład której weszły: Haiti, Etiopia, Liberia, Gwadelupa, Królestwo Kongo, Związek Wolnych Królestw Zairu, Cesarstwo Bambarów, Saint Lucia oraz Trynidad i Tobago, a której celem była współpraca gospodarcza, kulturalna i wojskowa między sprzymierzeńcami. Udzielał również politycznego poparcia i azylu dla antyrasistowskich i antykolonialnych organizacji działających w Stanach Zjednoczonych i innych krajach amerykańskich. Porto-au-Prince stało się stolicą panafrykanistów i antyrasistów, przyciągającą wielu czarnych intelektualistów i obrońców praw człowieka, takich jak: Harriet Tubman, Robert Fox, Elisabeth Graham, Sallie Robinson, Mama Tingo, Ramon Betances, Francesco Quinonez, Diego Honorez, Juan Gualiberto Gomez, Edward Carley, Roberte Montesiqure, William Bois, Henri Sodmed i wielu innych. Ponieważ już zdecydowana większość Haitańczyków umiała czytać i pisać, a Gizele (Natagagi) coraz mocniej zbliżał się ku lewicy i antyklerykalizmowi, wprowadził wiele reform społecznych rozdzielających kościół od państwa, takich jak sekularyzacja majątków kościelnych, zakaz małżeństw kościelnych bez wydania aktu ślubu cywilnego, rządowe poparcie dla liberalnych aktywistów i nie-katolickich duchownych. Ostatecznie udało mu się spłacić większość długu wobec Stanów Zjednoczonych. W latach 1894 - 1986 wspierał zbrojnie Etiopię walczącą z włoską inwazją. Sam będąc poetą, aktywnie wspierał rozwój literatury haitańskiej w języku kreolskim i suahili, ale starał się ograniczać wydawanie dzieł w języku francuskim. Postulował przekład Konstytucji Haiti na kreolski, ale wobec sprzeciwu Parlamentu zrezygnował z tego pomysłu.
13 (17) Jean-Antoine Dominique Pollas

(Iztavi Moubu)

Prezydent Pollas
1898 - 1902 Haitańska Partia Przywrócenia Afrykańskiego

Dziedzictwa Narodowego (HPPADN; HPA)

Wobec krytyki ze strony obrońców praw człowieka, że zbyt częsty wybór jednego człowieka na prezydenta zagraża demokracji, Theodore Gisele, zrezygnował z uczestnictwa w wyborach prezydenckich i Partia Afrykańska wystawiła na kandydata przyjaciela, a zarazem rywala Gisele - Antoine Pollasa, który zmienił imię na bardziej afrykańskie Iztavi Moubu. W odróżnieniu od byłego prezydenta, który reprezentował lewicowe skrzydło HPA, Pollas należał do partyjnej grupy konserwatystów. W trakcie swych rządów sfinansował sprowadzenie nauczycieli suahili do Haiti w celu krzewienia języka w społeczeństwie, zmianę nazw miejscowości z francuskiego na haitański i suahili (np. stolica Port-au-Prince otrzymała nazwy Potoprens i Bandari-ya-Mkuu), z listy lektur szkolnych usunięto dzieła francuskie zastępując je haitańskimi i suahilijskimi. Rząd aktywnie promował rozwój kultury w tych językach. Pomimo prób oporu, zastąpił francuską konstytucje i hymn narodowy kreolskimi odpowiednikami. Wprowadził nawet nowy alfabet wzorowany na piśmie Ge'ez z Etiopii i Nsibidi z Nigerii, który był równorzędny wobec alfabetu łacińskiego. Kontynuował wprowadzanie elementów architektury afrykańskiej do haitańskiego budownictwa (m. in. w Pałacu Prezydenckim) i promowania afrykańskich zwyczajów np. bębnienie i śpiew zastąpiły salwy honorowe w uroczystościach państwowych, garnitury i krawaty były zastępowane odzieżą wzorowaną na afrykańskiej, w restauracjach serwowano tylko narodowo-haitańskie i afrykańskie potrawy, a przedstawienia teatralne i filmowe miały wyłącznie haitańską i afrykańską tematykę. Jednym z najbardziej ekscentrycznych pomysłów Moubu (Pollasa) było założenie i promowanie Haitańskiego Kościoła Voodoo, zrzeszającego kapłanów voodoo, którzy zerwali z katolicyzmem. Publicznie popierał I Republikę Filipin i potępiał jej amerykańską aneksje, lecz nie udzielił jej militarnego ani finansowego wsparcia. W rzeczywistości Pollas znowu mocno zadłużył Haiti u USA, a sprawą gospodarczym nie poświęcał zbyt wiele uwagi.
14 (18) Theodore Gisele
Theodore Gisele
1902 Haitańska Partia Przywrócenia Afrykańskiego

Dziedzictwa Narodowego (HPPADN; HPA)

Wbrew wcześniejszym zapewnieniom Gizele wziął udział w wyborach prezydenckich w 1902 i wygrał je uzyskując już trzecią reelekcje, a ponieważ za rządów Pollasa był premierem i miał na niego duży wpływ w oczach wielu został prezydentem już po raz piąty, co wraz z coraz bardziej radykalnym charakterem afrykanizacji, przyczyniło się do zawiązania spisku, na którego czele stanął premier Pierre-Nord Alexis i naczelny dowódca armii, Francois Livre (syn prezydenta Christophera). Spiskowcy zamordowali prezydenta dwa miesiące po elekcji, co doprowadziło do okresu walk politycznych i upadku gospodarki znanego, jako kryzys haitański.
- Francois Livre
Prezydent Francois Livre
1902 - 1903 Haitańska Partia Współpracy Karaibskiej

(HPWK)

Był synem Christophera Livre, ale w odróżnieniu od ojca był zwolennikiem utworzenia unii politycznej i gospodarczej między państwami karaibskimi. Przyłączył się więc do Haitańskiej Partii Współpracy Karaibskiej, która stopniowo stawała się głównym przeciwnikiem zwolenników panafrykanizmu. Zaciągnął się, jako rekrut do wojny haitańsko-dominikańskiej (1881 - 1883) i w uznaniu za zasługi został podniesiony do rangi porucznika przez Gerangela, a potem generała przez Pere. Został wysłany przez Gisele na I wojnę etiopsko-włoską (1894 - 1896), za co po powrocie został naczelnym dowódcą sił zbrojnych w 1897. Początkowo odmawiał zaangażowania się w działalność antyrządową, ale po objęciu przez Gizele kolejnej kadencji, uznał że kraju grozi tyrania, jeśli nikt go nie powstrzyma. Stał na czele spiskowców, którzy zabili prezydenta Gisele. Po dokonanym zamachu, w porozumieniu z premierem, stanął na czele junty wojskowej, która miała władać krajem do zorganizowania wyborów prezydenckich w najbliższym czasie. Na wieść o zamachu, panafrykańscy senatorowie i deputowani na czele z byłym prezydentem Pollasem uciekli ze stolicy do Jacmel skąd nawoływali do obalenia junty. Po roku bezowocnych walk, zabójcy i zwolennicy Gisele doszli do porozumienia na mocy, którego obydwie strony uzyskiwały ułaskawienie i przebaczenie w zamian za zaprzestanie walk i zorganizowanie nowych, demokratycznych wyborów prezydenckich.
15 (19) Jeanne Maullinne
Eliza Ann Grier
1903 - 1907 Partia Liberałów Haiti (PLH) Rozpoczęła działalność polityczną za prezydentury Louisa Pere, jako posłanka Partii Liberałów Haiti. Od 1900 roku była prezydentką miasta Dessalines. Wygrała wybory prezydenckie z 1903 roku, które miały na celu ustabilizowanie sytuacji politycznej po zabójstwie Gisele. Początkowo została uznana przez panafrykanistów, ale po przeprowadzonych przez nią przedterminowych wyborach parlamentarnych tego samego roku, gdzie zdecydowaną większość uzyskali Pankaraibiści, Antoine Pollas i jego zwolennicy uznali wybory jej i jej parlamentu za sfałszowane i podnieśli broń. Bunt został w 1904 zdławiony przez wojska Livre, HPPADN zdelegalizowana, a jej członkowie i sympatycy ukrywali się na bagnach lub po dominikańskiej stronie granicy. Pod groźbą amerykańskiej interwencji wojskowej, musiała zgodzić się na zwrócenie pożyczki zaciągniętej przez poprzedników czym mocno osłabiła gospodarkę i dumę obywateli. Dodatkowo, w zamian za zniesienie pewnej części długu, USA przejęło na 10 lat kontrolę nad urzędem celnym. W 1904 z okazji stulecia uzyskania przez Haiti niepodległości w stolicy odbyły się uroczystości państwowe, jednakże bardzo skromne w porównaniu z setną rocznicą wybuchu rewolucji haitańskiej z 1891. Wielu Haitańczyków uznało to za smutne podsumowanie historii narodu, który nie może się równać z wielkością i jednością przodków, co znalazło odzwierciedlenie w literaturze tego okresu. W tym czasie Haiti zarzucano panafrykanizm w polityce wewnętrznej, choć kraj pozostał członkiem Ligi Wolnych Afrykanów. Rząd zdołał nieco poprawić gospodarkę zawierając umowy handlowe z amerykańskimi koncertami, Cesarstwem Niemieckim i państwami Ameryki Łacińskiej, pobierając należności z Kanału Panamskiego oraz afrykańskich kopalni i kauczuku.

Po licznych niepowodzeniach i próbach buntu, Meline zakończyła swą kadencję i porzuciła politykę.

16 (20) Oliver Rogine
Prezydent Rogine
1907 - 1910 Haitańska Partia Współpracy Karaibskiej

(HPWK)

Jego dziadek, David Rogine, był wolnym Afroamerykaninem, który osiedlił się w miejscowości Fiotou za prezydentury Boyer'a. Sam Oliver biegle władał angielskim, francuskim, haitańskim i hiszpańskim. Był przewodniczącym Partii Pankaraibskiej, kiedy uzyskała znaczącą pozycje w parlamencie w 1900 roku. Był jednym ze spiskowców, którzy zamordowali Theodora Gisela i jedynym cywilem w juncie wojskowej pod przywództwem Francoisa Livre (1902 - 1903). Po objęciu urzędu prezydenta przez Meline, został mianowany wiceprezydentem i będąc na tym stanowisku zawarł kontrakty handlowe z państwami latynoamerykańskimi. Po wygranych wyborach z 1907 nie został uznany przez opozycjonistów, gdyż do wyborów nie dopuszczono panafrykanistów, którzy cieszyli się znacznym poparciem społecznym. W 1910 panafrykaniści pod przywództwem Jacquesa Toustone i Cincinnatusa Leconte, wzniecili bunt przeciwko rządowi, finalnie zajmując stolicę. Rogine wpadł w ręce buntowników i został stracony. W ciągu trzyletniej prezydentury, rozszerzył prawa libańskiego, żydowskiego, a zwłaszcza niemieckiego kupiectwa w zamian za pomoc w naprawie gospodarki. W tym samym celu zawiązał kontrakty gospodarcze z Kubą i Jamajką oraz próbował ostrożnie ograniczyć wpływy amerykańskie. Jednak podniesienie podatków i zmniejszenie wydatków socjalnych, pozbawiała go popularności.
- Jacques Toustone

(Cztang

Mokacza)

Jacques Toustone
1910 - 1911 Haitańska Partia Przywrócenia Afrykańskiego Dziedzictwa Narodowego

(HPPADN; HPA)

Zaangażował się w politykę za prezydentury Pierra Demalaja, jako członek Partii Nacjonalistycznej. Jednak pod wpływem własnej fascynacji afrykańskimi korzeniami narodu, które były potępiane przez Nacjonalistów, przyłączył się do HPPADN w 1883 i nawet zmienił imię i nazwisko na bardziej afrykańskie. Pełnił funkcje ministra obrony narodowej i spraw wewnętrznych za prezydentury Gisele'a i Pollasa. Od początku był zdecydowanym wrogiem Partii Karaibskiej nawoływał do jej delegalizacji na długo przed 1902. Po zabójstwie Gisele odpowiedział się za bezwzględną walką z nowym reżimem. Po śmierci Pollasa 1904, stanął na czele zdelegalizowanych panafrykanistów. Ukrywając się po wschodniej stronie granicy, uzyskał poparcie od prominentnych dominikańskich polityków, w tym prezydenta Romano Huascara, któremu obiecał oddać terytorium, które Dominikana utraciła w 1883. Otrzymał nawet pozwolenie na organizowanie własnej armii złożonej z panafrykańskich partyzantów, awanturników, przestępców i biedaków, która u boku sojuszników miała odbić Port-au-Prince. W 1910 siły dominikańsko-panafrykańskie przekroczyły granicę, pokonując siły wierne rządowi. Społeczeństwo wiejskie, zniechęcone do gospodarczej polityki Rogine, entuzjastyczne poparło puczystów, jako wyzwolicieli. Jacques Toustone zdołał opanować stolicę ogłaszając się prezydentem, ale i tak większość miast pozostała w rękach zwolenników HPWK, dowodzonych przez Justin'a-Pierre'a Lanuna. Wobec twardego oporu mieszczan i przedłużającej się interwencji, zniecierpliwiony Antonio Celibades (dowódca dominikańskich okupantów) zażądał, aby Toustone wywiązał się ze swojej umowy z Huascarem. Dopiero wtedy do zwykłego społeczeństwa i jego żołnierzy dotarła prawda o haniebnych warunkach przymierza, która doprowadziła do wybuchu niezadowolenia. Toustone chcąc ratować swoją pozycje, publicznie ogłosił że transakcja terytorialna była tylko zmyłką, aby pozyskać zaufanie sąsiadów, ale to ostatecznie doprowadziło go do upadku, gdyż jego własna armia nie wybaczyła mu zdrady i przeszła na stronę Lanuna, a on sam został uwięziony przez Celibadesa i wysłany do więzienia w San Domingo, gdzie przebywał do 1914, gdy na prośbę władz haitańskich został stracony.
- Justin-Pierre Lanun
Lanun
1911 Haitańska Partia Współpracy Karaibskiej

(HPWK)

Był wnukiem Sebastiana, brata ostatniego cesarza Jean-Jacques'a III. Jego ojciec, Karol Dessalines, aby móc powrócić z amerykańskiego wygnania na Haiti, przyjął nazwisko żony Lanun i wyrzekł się dziedzictwa po stryju. Justin związał się z Partią Pankaraibską, brał udział w zamordowaniu Theodora Gisele'a i został wiceprezydentem prezydenta Olivera Rogine. Po zamordowaniu Rogine przez Jacquesta Toustone, Lanun przejął kontrolę nad miastami i armią wierną HPWK. Wobec konfliktu między Toustone z jego własnymi żołnierzami, Lanun publicznie ogłosił że wszyscy ci, którzy przejdą na jego stronę, zostaną ułaskawieni, z czego zdecydowana większość Panafrykańczyków skorzystała. Zjednoczone siły haitańskie ruszyły przeciwko Dominikańczykom, którzy próbowali zająć część ziem Haiti, które obiecał im wcześniej Toustone. W bitwie nad jeziorem Henrinette (Enriquillo), siły Lanuna dowodzone przez Francoisa Legre pokonały najeźdźców, którzy musieli się wycofać na wschód, za co Legre został zaszczycony stanowiskiem dowódcy Gwardii Prezydenckiej. Jednak Lanun przekreślił własny sukces, gdy po miesiącu pełnienia funkcji prezydenta tymczasowego, powrócił do nazwiska Dessalines i z pomocą wiernego mu oddziału wymusił na Parlamencie uznanie go za cesarza Piotra II. Jednak zaledwie sześć dni po tej śmiałej deklaracji, wobec wszechobecnego oburzenia i groźby buntu, Justin-Pierre został zamordowany rzez własną gwardię z Legre na czele.
17 (21) Andree-Francois Legre
Dr
1911 - 1914:

Prezydent tymczasowy


1914 - 1915:

Prezydent elekcyjny

Haitańska Partia Współpracy Karaibskiej

(HPWK)

Pochodził z zamożnej rodziny kupieckiej. Jego ojciec, Philippe Legre, zawsze powtarzał synowi, że kraj byłby bogatszy, gdyby utworzono wspólny rynek między państwami karaibskimi. co wpłynęło na jego pankaraibskie przekonania. W 1899 przyłączył się do Haitańskiej Partii Współpracy Karaibskiej. Nie miał pojęcia o planowanym zabójstwie Gisele'a w 1902, lecz poparł skrytobójców w konflikcie z panafrykanistami. W 1903, za zasługi w walkach ze zwolennikami Pollasa, został podniesiony do stopnia generała. Podczas inwazji dominikańsko-panafrykańskiej służył pod rozkazami Rogine i Lanuna, podczas obrony Porto-au-Prince. Dowodził wojskami haitańskimi w bitwie nad jeziorem Enriquillo, która przesądziła o wycofaniu się najeźdźców, za co został mianowany dowódcą gwardii prezydenckiej. Jednak gdy Lanun ogłosił się cesarzem, stanął na czele spisku, który go zamordował. Wbrew obawom Legre, nie doszło do wojny domowej, gdyż żadna znacząca siła polityczna nie chciała powrotu do monarchii i Parlament z zadowoleniem przekazał mu władzę do czasu wyłonienia elekcyjnego prezydenta. Pomimo nacisków, aby zwołać jak najszybciej przedterminowe wybory do parlamentu, ogłosił że odbędą się one - zgodnie z konstytucyjnym wymogiem - pięć lat od ostatnich, czyli w 1913, a wybory prezydenckie - w 1914, a do tego czasu miał sprawować funkcję tymczasowego prezydenta. W związku z tym, że wielu senatorów i deputowanych zginęło w ostatniej wojnie domowej i Parlament od 1910 pozostawał zdekompletowany, podjął decyzje o tymczasowym zawieszeniu jego działalności oraz powołaniu w jego miejsce Rady Państwa, do której zaprosił przedstawicieli najróżniejszych środowisk politycznych, nawet panafrykanistów, których Partia została zalegalizowana w ramach narodowego pojednania. Do 1913 zajmował się głównie sprawami gospodarczymi: zgromadził wokół siebie specjalistów z zakresu rolnictwa i ekonomii oraz aktywnie jeździł po kraju z nimi i urzędnikami państwowymi osobiście pomagając i motywując rolników do cięższej pracy dla wspólnego dobra oraz rozwiązując wiele problemów biednych i bezrobotnych, dzięki własnej inteligencji, charyzmie i dobrej znajomości miejscowych stosunków. Nawiązał przyjacielskie relacje z przywódcami innych partii pankaraibskich i diasporą Haitańczyków z bogatszych krajów, dzięki którym kraj doczekał się napływu darowizn (nie pożyczek) i zdołał polepszyć sytuacje gospodarczą. Tymczasowy prezydent miał jednak zbyt autorytarne usposobienie, czym zraził do siebie wielu prominentnych polityków, głównie z Narodowej Partii Konserwatywnej, Partii Liberałów Haiti i HPPADN, którzy w wyborach parlamentarnych z 1913 powołali opozycyjny Sojusz na Rzecz Przywrócenia Demokracji, który uzyskał 35% miejsc w Parlamencie, lecz zdecydowana większość, 65%, przypadła Koalicji Odnowy Haiti, utworzonym przez partie popierające prezydenta. Mając duże zaplecze parlamentarne i silne poparcie ludności, jeszcze tymczasowy prezydent zaostrzył swój kurs polityczny zmierzający do uwolnienia kraju od wpływów amerykańskich i utworzenia gospodarczej, a nawet politycznej federacji państw karaibskich. W 1914 w Hawanie odbył się kongres polityczny, w którym uczestniczył i na którym padła decyzja o zjednoczeniu różnych formacji politycznych w jedną, ponadpaństwową partię - Partię Współpracy i Zjednoczenia Karaibów, w wyniku czego HPWK stała się tylko jej haitańską odnogą. Tego samego roku przeprowadził wybory prezydenckie, zbojkotowane przez opozycję, które wygrał. Już jako prezydent odzyskał kontrolę nad urzędem celnym i nałożył podatki na działalność amerykańskich firm. W 1915 roku Sojusz na Rzecz Przywrócenia Demokracji przejął kontrolę nad miastem Cap-Haitien i ogłosił antyprezydenckie powstanie pod przywództwem Vilbruna Sama. Legre wprowadził stan wojenny i z wojskiem ruszył na miasto, ale opozycjoniści uzyskali pomoc marynarki Stanów Zjednoczonych, dzięki której wytrzymali atak. Prezydent odmówił negocjacji i przekazania władzy Samowi, w wyniku czego dowódca marines, William Caperton, zdecydował się na pełną inwazję. Niespodziewanie siły amerykańskie ruszyły na zachód w kierunku Porto-au-Prince, zajmując bezbronne miasto. Prezydent musiał zwinąć oblężenie i ruszył, aby odbić stolicę. Armia haitańska i amerykańska starła się w bitwie pod miejscowością Croix-des-Bouquets, która zakończyła się zwycięstwem najeźdźców i śmiercią prezydenta w bitwie. Nowym prezydentem został ogłoszony Wilbrun Sam.

Haiti pod amerykańską okupacją (1915 - 1934)[]

Dowódcy Amerykańskich Sił Okupacyjnych[]

Numer Imię i nazwisko Podobizna Lata dowództwa Zwierzchnik - prezydent USA Podwładny - prezydent Haiti
1 William B. Caperton
William Caperton
1915 - 1916 Thomas W. Wilson (1913 - 1921) Vilbrun Sam (1915 - 1916)
2 John H. Russell
John H
1916 - 1924 Thomas W. Wilson (1913 - 1921)

Warren G. Harding (1921 - 1923)

John C. Coolidge (1923 - 1929)

Philippe Dartgiuneve (1916 - 1920)

Louis Borno (1920 - 1922)

Louis Eugene Roi (1922)

Stenio Vicent (1922 - 1926)

3 Smedley Butler
Smedley Butler
1924 - 1930 John C. Coolidge (1923 - 1929)

Herbert Hoover (1929 - 1933)

Stenio Vincent (1922 - 1926)

Andree Miletu (1926 - 1927)

Aurele Fontene (1927 - 1931)

4 Gerald C. Thomas
Gerald C
1930 - 1934 Herbert Hoover (1929 - 1933)

Franklin D. Roosevelt (1933 - 1945)

Aurele Fontene (1927 - 1931)

Theodore Bonny (1931 - 1933)

Jacques Pokalle (1933 - 1934)

Kolaboracyjni prezydenci[]

Numer Imię i nazwisko Podobizna Lata prezydentury Partia polityczna Dodatkowe Informacje
1 (22) Wilbrun Sam
Wilbrun Sam
1915 - 1916 Niezależny Był siostrzeńcem premiera Tiresiasa Sama, mieszkającym w Stanach Zjednoczonych i dogłębnie zamerykanizowany. W 1913 powrócił na Haiti i ciesząc się zarówno sympatią amerykańskich polityków, jak i haitańskich opozycjonistów, wystartował jako kandydat tych ostatnich w wyborach prezydenckich z 1914, w których został pokonany przez Legre. Po tej porażce, wraz z innymi rozpoczął przygotowania do spisku dążącego do usunięcia autokratycznego prezydenta. Sojusz na Rzecz Przywrócenia Demokracji, którego Sam był przywódcą, opanował miasto Cap-Haitien i rozpoczął walkę z wojskami prezydenckimi. Dzięki wpływowym znajomym Sama, US Marines udzieliła pomocy zbrojnej powstańcom. Kiedy Andree Legre odmówił pokojowego przekazania władzy Samowi, amerykański dowódca, William Caperton, podjął decyzje (za radą Sama) o całkowitej inwazji. Po zwycięstwie Amerykanów, Wilbrun przybył z Cap-Haitien do Port-au-Prince, gdzie został ogłoszony prezydentem tymczasowym. Początkowo siły amerykańskie miały stacjonować w kraju do najbliższych wyborów prezydenckich w 1916, na których wielką szansę wyboru miał Sam. Do tego czasu, Parlament i Sąd Najwyższy został zawieszony, Konstytucja miała być napisana od nowa, a całość władzy przeszła na instytucje wykonawczą. Ku zdziwieniu, a potem rosnącemu przerażeniu dotychczasowych sojuszników z SNRPD, zaczął wprowadzać amerykańskie instytucje administracyjne i polityczne w miejsce haitańskich (np. zastąpił departamenty hrabstwami), a do pracy nad nową Konstytucją powołano ściśle tajne Kolegium, w skład którego weszło zaledwie dziesięć osób i sam tymczasowy prezydent. Jednak jedna z osób, niejaki Philippe Dartgiuneve, na początku 1916, publicznie ujawnił, że głowa państwa spiskuje z Capertonem, aby przekształcić państwo haitańskie w amerykański stan z sobą jako gubernatorem. Gdy wieści się rozniosły, cały kraj ogarnął ferment rewolucyjny (I wojna Cacos) i Sam przestał kryć się ze swoimi zamiarami. Ogłosił rozwiązanie wszystkich partii (w tym członków Sojuszu Na Rzecz Przywrócenia Demokracji) za co został publicznie zlinczowany przez mieszkańców stolicy. Amerykanom udało się stłumić zamieszki w okolicy Porto-au-Prince i miast, ale powstańcy nadal działali w głębi kraju. Władze Waszyngtonu zrozumiały, że nigdy nie uda im się pogodzić Haitańczyków z nowym reżimem i zarzuciły pomysł aneksji, ale zdecydowały się na kontynuacje okupacji, aby nie wyjść na przegranych.
2 (23) Philippe Dartgiuneve
Filip Dartigueneve
1916 - 1920 Haitańska Partia Prawa Zaangażował się politycznie za prezydentury Pollasa, jako członek Partii Liberałów Haiti. W wyborach 1914 wystartował, jako członek Sojuszu na Rzecz Przywrócenia Demokracji i przyłączył się do powstania opozycjonistów w Cap-Haitien. W 1916 przyczynił się do upadku Wilburna Sama, ujawniając jego niecne zamiary. Nie mniej sam był zwolennikiem wpływów amerykańskich, choć z korzyścią dla Haiti. Po zastąpieniu przywódcy siły okupacyjnych - W. Capertona Johnem Russellem, szybko wszedł z nim w poufne kontakty i nawiązali współpracę z powodu wspólnego punktu widzenia. Został mianowany następcą Wilburna Sama, jako prezydent tymczasowy i natychmiast rozpoczął przywracanie lokalnych instytucji haitańskich. Utworzył Państwową Radę Nadzwyczajną złożoną z 25 ministrów i z przewodniczącym Josephem Louisem, który został ogłoszony premierem. W 1917 przywrócono parlament i ogłoszono tymczasową konstytucje, pod nazwą Kryzysowej Nadzwyczajnej Ustawy Najwyższej, która legalizowała amerykańską okupacje. W wyborach z 1917 mogły wziąć udział tylko członkowie trzech partii: Haitańskiej Partii Prawa, Partii Jedności Narodowej i Inicjatywa Lepszej Przyszłości - wszystkie trzy kolaborowały z okupantem, choć w różnym stopniu. Frekwencja wyborcza była tak niska, że potrzeba było sfałszować i odpowiednio zmanipulować wyniki, aby utworzyć obie izby parlamentu. W 1917, gdy USA dołączyły do I wojny światowej, Haiti poszło ich śladem, a na Haitańczyków niemieckiego i libańskiego pochodzenia (Imperium Osmańskie, tak jak Niemcy, należało do państw centralnych) spadły prześladowania i konfiskata mienia. Dartgiuneve, nawet wysłał kilka oddziałów pomocniczych na front zachodni, lecz zbyt mało, aby miało to wpływ na toczący się konflikt. Za jego kadencji, na wyspie Haiti wybuchła niewielka epidemia hiszpanki, przywleczona przez amerykańskich żołnierzy. Z tego powodu, tymczasowy prezydent ogłosił ograniczenia w kontaktach między obcymi, a tubylcami i z amerykańską pomocą wzniósł sieć szpitali, która w późniejszych czasach bardzo przydała się Haitańczykom. W 1920, w czwartą rocznicę objęcia przywództwa, zrzekł się urzędu tak jakby był elekcyjnym prezydentem, a Parlamentowi zlecił wybór następcy.
3 (24) Louis Borno
Louis Borno
1920 - 1922 Partia Jedności Narodowej Zaangażował się polityczne za prezydentury Olivera Rogine, jako przeciwnik zarówno panafrykanistów, jak i pankaraibistów. W 1915 uczestniczył w buncie przeciwko prezydentowi Legre, a potem zdradził Wilbruna Sama w 1916 roku. Po dobrowolnej rezygnacji Dartgiuneve, był wraz z Stenio Vincentem i Andree Miletu, kandydatami wskazanymi przez Senat do wybrania przez naczelnego dowódcę amerykańskich sił okupacyjnych, zgodnie z tymczasową Konstytucją. Russell wybrał Borno, gdyż był najmniej wymagającym partnerem. Jeszcze w 1920 wprowadził liczne kontrowersyjne poprawki do tymczasowej konstytucji, na mocy których zakaz posiadania przez cudzoziemców ziemi na Haiti, ustanowiony przez samego Jean-Jacquesa I, został zniesiony. Z tej sytuacji skorzystały amerykańskie firmy: Haitian American Sugar Company oraz Kuhn, Loeb & Co, które chociaż dawały godziwe zatrudnienie setkom Haitańczykom, były znienawidzone przez ogół społeczeństwa, jako narzędzie amerykańskiego imperializmu. W 1921 prezydent zajął się rolnictwem, wprowadzając na pola Sizal oraz usprawniając uprawę i eksport cukru oraz bawełny. Jednak w 1922 prezydent podjął decyzje o przekazaniu kontroli nad urzędem celnym okupantom oraz rozwiązał armię haitańską, zastępując ją Żandarmerią podległą dowódcy Smedley'owi Butlerowi, podkomendnemu Johna Russela, co doprowadziło do kolejnej rewolucji antyamerykańskich partyzantów (II wojna Cacos). W trakcie buntu, Louis Borno został zamordowany.
- Louis Eugene Roi
Louis Eugene Roi
1922 Partia Jedności Narodowej Był haitańskim bankierem z Porto-au-Prince, niezaangażowanym w politykę. Jednak jego liczne talenty finansowe dostrzegł Philippe Dartgiuneve, który mianował go jednym z ministrów w Tymczasowej Radzie Państwa, a potem przyłączył się do PJN i został ministrem finansów w rządzie premiera Francka Lavuada i w końcu wiceprezydentem u boku Louisa Borno. Po jego zabójstwie, zgodnie z Konstytucją, przejął obowiązki prezydenta do czasu stłumienia II wojny Cacos. Po wojnie odrzucił propozycje kontynuowania kariery politycznej, choć udzielił poparcia kandydatowi Andree Miletu do objęcia prezydentury w 1926 roku.
4 (25) Stenio Vincent
Stenio Vincent
1922 - 1926 Haitańska Partia Prawa Zaangażował się politycznie za prezydentury Pollasa, jako członek Partii Liberałów Haiti. W wyborach 1914 wystartował, jako członek Sojuszu na Rzecz Przywrócenia Demokracji i przyłączył się do powstania opozycjonistów w Cap-Haitien. Wszedł cieszył się poparciem i przyjaźnią Philippa Dartgiuneva, dzięki czemu został jednym z ministrów Tymczasowej Rady Państwa. W wyborach z 1920 był jednym z kandydatów wybranym przez Senat na urząd prezydenta, ale John Russell wybrał jego rywala, Louisa Borno. W wyborach z 1922 miał więcej szczęścia i został zaakceptowany przez okupantów. Jego kadencja upłynęła pod znakiem konfliktu dominikańsko-haitańskiego o Ziemie Odzyskane, do których pretensje zgłaszał dominikański prezydent Horacio Vasquez, popierany przez przywódcę amerykańskich sił okupacyjnych w Santo Domingo - Holland Smith. John Russell i Stenio Vincent stanowczo się sprzeciwili tym roszczeniom, ale w 1924 Russella zastąpił skrajnie antyhaitański Smedley Butler, który dogadał się ze wschodnim kolegą i zmusił Vincenta do podpisania niekorzystnej umowy, na mocy których dawny Departament Ziem Odzyskanych został przekształcony w Dominikańską Autonomiczną Republikę Haitańską, będącą autonomicznym regionem w ramach terytorium dominikańskiego. Ta skandaliczna decyzja wywołała kolejny bunt (III wojna Cacos), który najgwałtowniejszy przebieg miał miejsce w dawnych Ziemiach Odzyskanych (teraz Zabranych), gdzie Armia Dominikany pod dowództwem Rafaela Leonidasa Trujillo wdała się w walki z haitańskimi partyzantami, zabijając znaczną część ludności (tzw. Masakra pietruszkowa). W ostateczności rząd dominikański był zmuszony wypłacić Vincentowi 750 tyś. dolarów odszkodowania. W trakcie swej prezydentury wzniósł międzynarodowy port lotniczy im. Toussaint'a L'Ouverture'a, co było jedynym ambitnym przedsięwzięciem jego rządów.
5 (26) Andre Miletu
Andree Miletu
1926 - 1927 Inicjatywa Lepszej Przyszłości Nie był zaangażowany politycznie do inwazji USA na Haiti w 1915 roku. Zgromadził wokół siebie mieszkańców stolicy domagających się odzyskania niepodległości, ale bez użycia przemocy. Uzyskał akceptacje ze strony władz okupacyjnych i w 1920 kandydował nawet na prezydenta. W 1926 został wybrany, dzięki poparciu senatorów, nienawidzących Butlera i jego kandydata Bonny'ego. Początkowo nie uzyskał uznania, ale dzięki znajomości z Faustynem Wirkusem, nowym dowódcą Żandarmerii i odwołanym Johnem Russellem, zdołał się porozumieć z prezydentem J. C. Coolidge, który skarcił Butlera i nakazał mu nie przeszkadzać w procesie demokratyzacji. Triumfujący prezydent rozpoczął negocjacje, jako pierwszy z kolaborantów, zarówno z przedstawicielami Międzypartyjnego Komitetu Wyzwolenia Haiti, jak i władzami USA w celu zakończenia okupacji. Zniósł roboty przymusowe, wprowadzone przez Louisa Borno, wbrew stanowiska Smedley'a. W trakcie negocjacji z Coolidge'em, zgodził się na zaciągnięcie pożyczki 2,5 miliona dolarów przeznaczonych na potrzeby odbudowy kraju i przeprowadzenia wyborów powszechnych pod nadzorem Stanów Zjednoczonych w zamian za wycofanie sił okupacyjnych, ale odrzucił propozycje ratyfikowania wszystkich decyzji rządów okupacyjnych i przyjęcie oficerów USA do haitańskiej policji. Zanim negocjacje mogły się zakończyć, Miletu i jego premier, Daniel Fignole, zostali aresztowani i straceni przez Butlera za konszachty z partyzantami.
6 (27) Theodore Bonny
Theodore Bonny
1927 - 1930 Partia Jedności Narodowej Był potomkiem mulatów z południowego USA, którzy osiedlili się na Haiti za prezydentury Boyer'a. Od 1920 był członkiem Partii Jedności Narodowej domagającej się wywarcia na społeczeństwie większej presji na rzecz odbudowy ekonomii, spłacenia długu i pokonania buntowników, których był zaciekłym wrogiem. Kiedy więc w 1927 roku, po upadku prezydenta Miletu, Bonny, będący prezesem Partii Jedności Narodowej, dokonał zamachu stanu ogłaszając się prezydentem i zawieszając instytucje demokratyczne, otrzymał pełne poparcie i potwierdzenie ze strony amerykańskiej administracji. W trakcie dyktatorskich rządów, on i Smedley, stworzyli system obozów pracy przymusowej, w których służbę miał odbyć każdy haitański chłop przez przynajmniej jeden miesiąc, System ten doprowadził do wzniesienia niezliczonej liczby szpitali, szkół, budynków użyteczności publicznej, dróg publicznych, mostów oraz sieci wodociągowych i telegraficznych, ale kosztem setek, a zdaniem części historyków, nawet tysiące haitańskich żyć w wyniku zbyt ciężkiej, niewolniczej pracy prowadzącej do wycieńczenia i złych warunków higienicznych. Zamknięto również wiele uczelni wyższych zamieniając je na zawodowe szkoły rolnicze, a szkolnictwo podstawowe, wzorowane na francuskim, zastąpiono tym zorganizowanym według amerykańskiego standardu. Gdy opór przeciwko tym brutalnym zmianom się wzmógł, a w mieście Les Cayes doszło do fali protestów, Marines ostrzelali - w większości bezbronnych - demonstrantów, zabijając przeszło 22 z nich oraz raniąc 51. Gdy wieści o masakrze dotarły do USA, prezydent Herbert Hoover, zdecydował się zastąpić Butlera kimś bardziej kompetentnym. Nowym dowódcą amerykańskich sił okupacyjnych został Gerald C. Thomas, który okazał się człowiekiem zupełnie innym niż jego poprzednik, doprowadzając do upadku Bonnego i zamknięcia go w więzieniu. Po wyzwoleniu Haiti przez połączone siły opozycji i Armii Zjednoczonych Karaibów i Bahamów, Theodore Bonny został skazany na śmierć za zbrodnie przeciwko narodowi haitańskiemu.
7 (28) Aurele Fontene
Aurele Fontene
1930- 1933 Inicjatywa Lepszej Przyszłości Był pierwszym i jedynym prezydentem wybranym w głosowaniu powszechnym, choć było ono ograniczone do tej części kraju kontrolowanej przez Amerykanów. Wspólnie z Thomasem, kontynuował rozmowy pokojowe z MKWH i prezydentem USA, Herbertem Hooverem. Rozmowy zaowocowały planem Hoovera dotyczącym wycofania się sił amerykańskich z Haiti na korzystnych dla mieszkańców warunkach w 1936 oraz utworzeniem nowego rządu, w którego skład weszliby zarówno członkowie kolaboracyjnej administracji, jak i bardziej umiarkowani partyzanci. Aurele Fontene zakończył również system pracy przymusowej, a najbardziej zranieni dawnym systemem otrzymali odszkodowania. W międzyczasie, nad MKWH kontrolę przejęli pankaraibiści z Elie Lescotem na czele, których celem było włączenie Haiti, jako autonomicznej republiki do rodzącej się Federacji Karaibów i Bahamów, w wyniku czego nacjonaliści na czele z byłym przewodniczącym Benoitem Batrivelem, oddzielili się zakładając Organizacje Narodu Haitańskiego, która nawiązała współprace z Fontene i Thomasem, gdyż ci również sprzeciwiali się pankaraibizmowi, a umowa z Hooverem przekonała wielu członków ruchu oporu. Zarówno Amerykanie, jak i Nacjonaliści chcieli, aby po zakończeniu okupacji, Haiti odrodziło się jako niepodległe państwo, co było powodem zawiązania współpracy. Jednak w 1933, nowo powstała Unia zajęła już większość Karaibów i od strony wyzwolonej rok wcześniej Dominikany, jej wojska - wspierane przez Międzypartyjny Komitet Wyzwolenia Haiti - wtargnęły do kraju, odnosząc kolejne sukcesy. W tej sytuacji Fontene załamał się i popełnił samobójstwo.
- Jacques Pokalle
Jacques Pokalle
1933 - 1934 Inicjatywa Lepszej Przyszłości Przed 1915 nie był zaangażowany politycznie. W latach 1915 - 1926 był członkiem ruchu oporu, potem przeszedł na stronę prezydenta Miletu. W 1927, uniknął śmierci tylko dzięki pokaźnej łapówce i poparcia wpływowych osób, a i tak znalazł się w więzieniu. W 1930 został uwolniony przez Geralda Thomasa i mianowany na urząd wiceprezydenta. Po zdobyciu Porto-au-Prince w 1933 przez MKWH i armię karaibską, Amerykanie i rząd haitański wycofali się do Mole-Saint-Nicolas, a Jacques Pokalle został uznany de jure głową upadającego państwa. Nie był wstanie zrobić nic, aby zapobiec ostatecznemu zwycięstwu buntowników, którzy na początku 1934 zdobyli Mole-Saint-Nicolas, kładąc definitywnie kres 19-letniej amerykańskiej okupacji. Pokalle wyemigrował do USA, ale po ułaskawieniu przez przewodniczącego Rady Krajowej Haiti, Josepha Pierre - Louisa, w 1937 powrócił do rodzinnej miejscowości Dessalines, gdzie zmarł w 1954. Do śmierci pisał pamiętniki, które zostały wydane i stanowią ważne źródło informacji dla historii okupacji w latach 1915 - 1934.

Przewodniczący Międzypartyjnego Komitetu Wyzwolenia Haiti (MKWH)[]

Numer Imię i nazwisko Portret Lata przywództwa Rodzima grupa oporu Dodatkowe informacje
1 Josephat Jean-Joseph
Josephat Jean-Joseph
1916 - 1922 Armia Wyzwolenia Republiki Był wiceprezydentem za rządów Andree Francoisa Legre. Po amerykańskiej inwazji z 1915 i śmierci prezydenta, jako jego zwolennik, uciekł z garstką ocalałych do dżungli w głębi kraju, gdzie z weteranów bitwy pod Croix-des-Bouquets utworzył Armię Wyzwolenia Republiki z sobą na czele. Mimo to ukrywał się do 1916, gdy cały kraj ogarnęły bunty przeciwko Wilbrunowi Samowi i projektowi aneksji Haiti. Jean-Joseph, jako konstytucyjny następca Legre, ogłosił się prawowitą głową państwa i jako taki został uznany przez antyamerykańską część społeczeństwa. Nie udało się odbić stolicy ani żadnego miasta, ale znaczne obszary wiejskie znalazły się pod kontrolą różnych grup rebelianckich, nazywanych Cacos. Najważniejszymi z nich były: Służba Zwycięstwu Haiti pod przywództwem Charlemagne Peralite, Ruch Narodowo-Wyzwoleńczy Feliksa-Alexandre Lukre, Front Ludowy Benoita Batrivele'a, Gniew i Zemsta Ludu Dumarsaisa Estime, Karaibska Grupa Oporu Elie Lescota i Młot na Amerykanów Paula Magloire. Joseph zaprosił tych sześciu przywódców do swojej kwatery głównej we wsi Likandrit, gdzie podjęto decyzje o zjednoczeniu swych rozproszonych sił w zorganizowany ruch oporu z władzami centralnymi. W tym celu powołano do istnienia Międzypartyjny Komitet Wyzwolenia Haiti, podzielony na senat - tworzony przez przywódców poszczególnych grup partyzanckich, które zachowały autonomię - który odpowiadał za przywództwo wojskowe i wybór przewodniczącego komitetu i izba deputowanych - tworzoną przez siedmiu deputowanych wybranych przez każdego z senatorów/przywódców z pośród swych podkomendnych - zajmującą się administracją zajętych ziem. Taka organizacja miała służyć przekazu propagandowemu, że Komitet jest następcą legalnych instytucji republiki. Jean-Joseph został wybrany przez senatorów na pierwszego przewodniczącego. Tak więc Josephat połączył funkcję przywódcy całego komitetu z byciem senatorem Armii Wyzwolenia Republiki. Jednak z powodu braku dalszych sukcesów i niepowodzenia odbicia stolicy podczas II wojny Cacos, za radą senatorów został odwołany ze stanowiska i zastąpiony przez Charlemagne Peralite. Dalej przewodził Armii Wyzwolenia Republiki do 1932, gdy sprzeciwił się zamachowi stanu Elie Lescota i przyłączył się do Organizacji Niepodległości Haiti, zrzeszającą wrogich pankaraibizmowi Haitańczyków. Po 1934 przebywał w Kanadzie aż został ułaskawiony przez Przewodniczącego, Josepha Pierre-Louisa w 1937 i zmarł zaledwie w rok później w miejscowości Likandrit, która połączyła jego osobę z historią całego narodu.
2 Charlemagne Peralite
Charlemagne Péralte
1922 - 1927 Służba Zwycięstwu Haiti Karierę wojskową rozpoczął w 1910, jako członek IV pułku piechoty z Leogane i zwolennik strony rządowej w trakcie wojny z lat 1910 - 1911. Brał udział w klęsce Dominikańczyków nad jeziorem Henrinette (Enriquillo), został członkiem gwardii prezydenckiej i uczestniczył obaleniu samozwańczego cesarza Justina-Pierre Lanuna. W 1914, skonfliktował się z dotychczasowym sojusznikiem, prezydentem Legre i udał się na emeryturę w rodzinnej miejscowości Hinche. Po inwazji amerykańskiej, odmówił propozycji awansu na dowódcę wojsk w Leogane, zgromadził wokół siebie licznych buntowników (Cacos) i założył rebeliancką grupę, znaną jako Służba Zwycięstwu Haiti, która brała udział w I wojnie Cacos opanowując okolicę Hinche, ale nie same miasto bronione przez amerykańskiego oficera Fredricka Cheendlera. W tym samym roku zgodził się przyłączyć do Międzypartyjnego Komitetu Wyzwolenia Haiti pod przywództwem Jean-Josepha. W 1922 został wybrany na jego następcę i natychmiast zreformował strukturę MKWH. Od tej pory nie można było być członkiem senatu i przewodniczącym całego komitetu, w związku z czym przekazał dowództwo nad Służbą Zwycięstwa Haiti Franckowi Silvanowi, który został tym samym senatorem. Przywrócił również urząd dwóch konsulów: Senatu i Izby Deputowanych, których kadencja trwała rok i była piastowana przez każdego z osobna członka Senatu i Izby Deputowanych według ustalonej przez Przewodniczącego kolejności. Utworzył siedem ministerstw: Spraw Zagranicznych, Administracji, Propagandy, Sabotażu, Edukacji, Zdrowia Publicznego i Finansów. Pierwszy odpowiadał za relacje MKWH z innymi grupami rebelianckimi w okupowanych Karaibach, a nawet rządami niepodległych państw i Watykanu, drugi za administracje cywilną kontrolowanych obszarów (administracja wojskowa pozostała w rękach Izby Deputowanych), trzeci za szerzenie poparcia dla oporu wśród zwykłych Haitańczyków, czwarty za nadzór nad sabotowaniem kolaborantów i Amerykanów, piąty za nadzór nad kontrolowanymi szpitalami, szósty za nadzór nad kontrolowanymi szkołami i siódmy za kontrolę nad finansami Komitetu. Ministrowie podlegali bezpośrednio Przewodniczącemu, ale byli powoływani przez Konsula Deputowanych z członków Izby oraz mogli być odwoływani tylko przez Konsula Senatu. Charlemagne porozumiał się z pięcioma przywódcami innych grup zbrojnych i przekonał ich do dołączenia do Komitetu. Były to: Grupa ,,Miecz i Krzyż" Dominique-Antoine Fortene, Afrykańska Grupa Oporu Jean-Paul Marre, Komórki Powstańcze Henriego Primogasty, Zjednoczeni w marszu do zwycięstwa Georga Odina i Sprzysiężenie Wolnych Haitańczyków Francka Lavuada. W wyniku czego liczebność Senatorów zwiększyła się z 7 do 12, a deputowanych - z 70 do 120. Te wszystkie zmiany znalazły się w Statucie Komitetu, który dla jego członków pełnił de facto rolę tymczasowej Konstytucji.


W 1924, po przejęciu przez Dominikańczyków Departamentu Ziem Odzyskanych i wybuchu III wojny Cacos, powstańcy rozszerzyli kontrolowany przez siebie obszar, zajmując nawet jedno miasto - Jacmel, które od tej pory było stolicą ruchu narodowo-wyzwoleńczego. Równocześnie po wschodniej granicy wpływy Komitetu nie zmalały, lecz się zwiększyły. Ludzie Peralite odegrali ważną rolę w obronie ludności haitańskiej przed dominikańską armią i w walkach z nowymi panami tych ziem, co miało wpływ na wzrost znaczenia zarówno jego osoby, jak i całego ruchu. W związku z tym, Charlemagne zerwał relacje z dominikańskim ruchem oporu. W 1926, uczestniczył w tajnych negocjacjach z prezydentem Andree Miletu i wstrzymał walkę z rządem, lecz wznowił ją po zastąpieniu Miletu przez Bonny'ego w 1927. Tego samego roku został zdradzony przez jednego ze swoich poruczników, Jean'a-Baptiste'a Conzé i wydany Amerykanom, którzy go zastrzelili, a ciało obwozili po Porto-au-Prince, jako symbol zwycięstwa.

3 Benoit Batrivele
Benoit Batrivele
1927 - 1932 Front Ludowy Był ostatnim prezesem Partii Dobrobytu i Postępu Społecznego, która utworzyła z Haitańską Partią Współpracy Karaibskiej i Patriotycznym Kręgiem Obrony Niezależności i Dumy Narodowej Haiti Koalicje Odnowy, która zrzeszała zwolenników prezydenta Legre. Mimo to skrytykował unifikacje HPWK z innymi partiami pankaraibskimi w 1914. Po inwazji amerykańskiej z 1915, podjął się nieudanej próby stawienia czoła okupantom w miejscowości Fort-Dipite, po której schronił się z podległymi żołnierzami w dżungli. Podczas I wojny Cacos założył powstańczy Front Ludowy i przyłączył się do MKWH. Za rządów Jean-Josepha pokonał Amerykanów w bitwie pod Fort-Riviere (1922), a za przywództwa Peralite zdołał dokonać desantu i przejściowo opanować wyspę Tortugę (1924). Po zabójstwie Peralite z rąk Amerykanów, został nowym przywódcą ruchu oporu, który za główny cel uznał wyzwolenie obozów pracy przymusowej i obronę protestujących Haitańczyków, odnosząc na tym polu znakomite sukcesy. W 1931 zorganizował zamach dokonany przez amerykańskiego Haitańczyka, Pierre'a Fernele'a w Chicago, w wyniku którego zginął Smedley Butler, dawny dowódca okupantów. Natomiast nie powiódł się zamach na dominikańskiego generała Trujillo, odpowiedzialnego za Rzeź Pietruszki. Jednak w tym samym roku nawiązał dobre kontakty z prezydentem Aurele Fontene i Geraldem Thomasem, którzy ustalili z Waszyngtonem opuszczenie przez Marines Haiti, co doprowadziło do wewnętrznej polaryzacji w MKWH między frakcją pokojową, przy przywództwem Batrivele, chcąca w porozumieniu z Amerykanami zbudować niepodległe państwo haitańskie oraz frakcje wojenną, która domagała się walki z Amerykanami do samego końca i związania losów Haiti z Federacją Karaibów i Bahamów na czele z senatorem Elie Lescotem. Ostatecznie w 1932 Elie Lescot dokonał zamachu stanu, wykluczając Batrivele i przejmując jego stanowisko. Zdradzony, wraz z kilkoma innymi generałami/senatorami utworzył Organizacje Niepodległości Haiti, która połączyła siły z Amerykanami i kolaboracyjnym rządem haitańskim walcząc o suwerenne państwo haitańskie z MKWH i Armią Karaibsko-Bahamską. Po klęsce sił niepodległościowych, wyemigrował do USA, a potem do Kanady, Odmówił powrotu na Haiti po edykcie ułaskawiającym z 1937 roku, wydanym przez miejscowe władze, choć nawoływał z zagranicy do tymczasowego zaniechania oporu i odbudowy ekonomii wyniszczonego kraju. Jednak w 1947 roku Batrivele powrócił do ojczyzny na krótko przed śmiercią, gdy wybuchło antykaraibskie powstanie pod przywództwem Felix'a-Amdelph'a Lukre, ale nie dane mu było dojrzeć porażki buntowników. Zmarł w 1948.
4 Elie Lescot
Elie Lescot
1932 - 1934 Karaibska Grupa Oporu Był żołnierzem i szeregowym posłem Haitańskiej Partii Współpracy Karaibskiej, która w 1914 się zunifikowała z innymi ugrupowaniami w Partię Współpracy i Zjednoczenia Karaibów. Po inwazji Stanów Zjednoczonych, uciekł do dżungli, gdzie ze zwolenników pankaraibizmu uformował Karaibską Grupę Oporu, która w 1916 przyłączyła się do I wojny Cacos i niedługo potem przyłączyła się do MKWH. Elie Lescot aktywnie działał w ruchu oporu za przywództwa Jean-Josepha, Peralite i Batrivele, pokonując Amerykanów w bitwie pod Fort-Dipite, zaprowadzając rządy Komitetu nad miastem Jacmel i uczestnicząc w walkach z Dominikańczykami w obronie ludności haitańskiej na ziemiach zabranych. Mimo to sprzeciwił się zerwaniu relacji z dominikańskim ruchem oporu w 1924. W tajemnicy przed Batrivele zdołał przekonać wielu generałów-senatorów, że jedynie połączenie się z rodzącą Federacją Karaibów i Bahamów, zapewni Haiti skuteczną ochronę przed amerykańskim imperializmem, a ludności rozwój i gospodarczy dobrobyt po latach wyniszczenia kraju. Ostatecznie w 1932, Lescot i jego frakcja wojenna obaliła Batrivele, który wraz z lojalnymi generałami założył Organizacje Niepodległości Haiti walczącą u boku kolaborantów i Amerykanów z MKWH, lecz w 1933 granicę dominikańsko-haitańską przekroczyły siły federalne pod przywództwem generała Pedro M. Temidora, który wspólnie z Lescotem wyzwalał kolejne części kraju aż do całkowitego wyparcia Amerykanów z Mole-Saint-Nicolas w 1934.

Haiti, jako część zjednoczonych Karaibów (1934 - 1986)[]

Przewodniczący Rady Krajowej Autonomicznej Karaibskiej Republiki Haiti (1934 - 1952)[]

Numer Imię i nazwisko Wizerunek Lata przewodnictwa Partia polityczna Dodatkowe informacje
1 Elie Lescot
Elie Lescot 2
1934 - 1935 Partia Współpracy i Zjednoczenia Karaibów Po wyparciu Amerykanów z Haiti, Elie Lescot, jako przywódca ruchu oporu i Pedro M. Temidor, jako przedstawiciel władz federalnych, podpisali Deklaracje Włączenia Haiti do Federacji, na mocy której powołano do życia Karaibską Autonomiczną Republikę Haiti. Najwyższą władzę autonomiczną miała stanowić Autonomiczna Rada Krajowa składająca się z dwóch izb: Wyższej, o kompetencjach wykonawczych, której członkowie byli powoływani przez władze centralne oraz Niższej, wybieranej w demokratycznych wyborach, co dwa lata na Haiti, o kompetencjach ustawodawczych. Na czele izby wyższej miał stać gubernator powołany przez rząd centralny przy czym musiał sam być Haitańczykiem. Na czele izby niższej miał stać Przewodniczący Rady Krajowej. Przewidziano powołanie Kolegium elektorów, wybieranego przez obywateli co trzy lata, które wybierałoby po trzech Przewodniczących Krajowej Rady Autonomicznej, z których każdy miał mieć jednoroczną kadencję. Oprócz tego Haitańczycy, mieliby co trzy lata uczestniczyć w ogólnokaraibskich wyborach prezydenckich i co cztery lata w ogólnokaraibskich wyborach parlamentarnych. Przy czym uwzględniono, że aby zharmonizować wybory na Haiti z innymi krajami karaibskimi pierwsze wybory elektorskie, lokalne - parlamentarne i prezydenckie miałyby się odbyć jednocześnie w 1936, a ogólno - karaibskie parlamentarne w 1937. Pierwszymi przewodniczącymi zostali (wybrani przez władze centralne, a nie lud) kolejno: Elie Lescot, Franck Lavuad i Dumarsais Estime, a gubernatorem generalnym: Joseph Pierre-Louis. Deklaracja została uznana przez prezydenta Simona Rachillo, a potem parlament federalny i aneksja stała się faktem. Swoją kadencje, Lescot poświęcił ustalaniu Haitańskiego Programu Odbudowy z rządem Karaibów.
2 Franck Lavuad
Franck Lavaud president haiti
1935 Partia Współpracy i Zjednoczenia Karaibów Swoją karierę polityczną rozpoczął w 1909 roku, jako członek Haitańskiej Partii Współpracy Karaibskiej. W okresie okupacji był członkiem prowyzwoleńczej Karaibskiej Grupy Oporu i jednym z najbliższych współpracowników i wojskowych Elie Lescota. Według ustaleń między twórcami unii haitańsko-karaibskiej, miał zostać drugim przewodniczącym Rady Krajowej, po Elie Lescocie, a przed Dumarsaisem Estime aż do demokratycznych wyborów w 1936 roku. Pierwotnie miał pełnić funkcje między końcówką 1936, a początkiem 1937, ale zaledwie po trzech miesiącach pełnienia urzędu został postrzelony przez separatystycznego zamachowca, Seneque Malvele'a i zmarł dwa tygodnie po postrzale. W trakcie swej krótkiej kadencji kontynuował wprowadzanie nowej administracji zapoczątkowaną przez Elie Lescota, oddtwarzanie przedokupacyjnych instytucji haitańskich i założył Państwowy Zakład Zabezpieczeń Socjalnych. Oficjalnie przyczyną jego zabójstwa, było wykluczenie z tymczasowego parlamentu osób sprzeciwiających się Pankaraibizmowi.
3 Dumarsais Estime
Dumarsais Estime
1935 - 1936 Haitańska Partia Lewicy Demokratycznej W okresie przedokupacyjnym był drobnym przedsiębiorcą rolnym i prezesem Związku Drobnych Rolników, powiązanym z Partią Nacjonalistyczną i Pan-afrykańską. Gdy Pan-Afrykaniści przegrali w 1911 wojnę domową, uciekł na Jamajkę, gdzie żył w spokoju aż do inwazji USA na Haiti w 1915, gdy powrócił do kraju, aby przyłączyć się do wielkiego bunty z 1916, gdzie skupił wokół siebie niezadowolonych z okupacji rolników i założył narodowowyzwoleńczą formacje ,,Gniew i Zemsta Ludu". Po przegranej w I wojnie Cacos, przyłączył się do Międzypartyjnego Komitetu Wyzwolenia Haiti i został jednym z senatorów. W 1932, przyłączył się do frakcji wojennej Elie Lescota i przyczynił się do obalenia zbyt przychylnego Amerykanom Benoita Batrivele. Według układu między Elie Lescotem, a Pedro Temidorem Dumarsais Estime miał pełnić funkcje Przewodniczącego Rady Krajowej między początkiem 1937, a końcówką 1937, lecz udany zamach na jego poprzednika, Franka Lavuada, doprowadził do tego, że władze Federacji pozwoliły na przedwczesne zatwierdzenie Dumarsaisa, do którego kadencji dodano niewypełnioną kadencje Lavuada. Jedną z pierwszych decyzji było powołanie Gwardii Narodowej, złożonej z weteranów ruchu antyamerykańskiego, przeznaczonej do ochrony Przewodniczącego. Większość swych krótkich rządów poświęcił na organizacje potrójnych wyborów elektorskich, lokalno - parlamentarnych i prezydenckich, które miały wyłonić pierwsze od dłuższego czasu instytucje demokratyczne. Z planowanych wyborów wykluczono kandydatów o poglądach separatystycznych, uzasadniając to ich rzekomym terroryzmem. Oprócz tego, zakończył proces zaprowadzania nowej administracji, zaczęty jeszcze przez Lescota, a także uruchomił Haitański Program Odbudowy, sponsorowany przez karaibski rząd.
4 Josephine Lese
Josephine Lese
1936 - 1937 Partia Pracujących Haiti Była pierwszą Przewodniczącą Autonomicznej Rady Krajowej Haiti, wybraną przez kolegium elektorów, wyłonionych w demokratycznych wyborach. W trakcie swych rządów, dzięki dobrym relacjom z władzami federalnymi, udało się jej rozszerzyć rządowy Haitański Program Odbudowy, który w latach 1935 - 1942 przyczynił się do odbudowy 85% zniszczonych w czasie okupacji budynków, wznowienia powszechnego szkolnictwa, utworzenia setki miejsc pracy, a także rozpowszechnienia samochodów i radia wśród zwykłych obywateli. Rada Krajowa otrzymała z Karaibskiego Banku Centralnego przeszło 5 miliardów dolarów. Ponadto Josephine Lesle wzniosła do parlamentu wniosek o pozwanie rządu Stanów Zjednoczonych w imieniu samej AKRH na 8 miliardów dolarów odszkodowania za krzywdy wyrządzone jej krajowi podczas okupacji. Wniosek został zatwierdzony, lecz USA wciąż nie uznawała Federacji Karaibów i Bahamów, więc aby uzyskać szansę na odszkodowania i dyplomatyczne uznanie, FDiB zwróciła się z prośbą do Ligi Narodów (której członkami były obydwa państwa) o wsparcie, lecz kadencja Lese upłynęła zanim sprawa doczekała się rozstrzygnięcia.
5 Joseph Pierre-Louis
Joseph Pierre-Louis
1937 - 1938 Haitańska Partia Centrum i Liberałów Przed rozpoczęciem kariery politycznej, był inżynierem, absolwentem Państwowego Uniwersytetu w Porto-au-Prince. Po 1915 dołączył do ruchu oporu, ale nie uczestniczył w walce zbrojnej. W 1934 został ogłoszony pierwszym karaibskim gubernatorem Haiti, ale zrezygnował w 1936, aby móc wziąść udział w wyborach na przewodniczącego Rady Krajowej. Wraz z Josephine Lese i Franckiem Silvanem został wybrany w wyborach z 1936 przez kolegium elektorów, jako reprezentant umiarkowanych posłów, którzy dążyli do ugrania jak największej samorządności, a także pogodzenia się ze Stanami Zjednoczonymi i sprowadzenia na wyspę haitańskich uchodźców i emigrantów z innych części świata. W 1937 wydał powszechną amnestię dla wszystkich byłych proamerykańskich kolaborantów i antykaraibskich partyzantów, z której skorzystało tysiące ludzi, wśród nich m. in. Josephat Jean-Joseph, Felix-Amdelph Lukre, Jacques Pokalle, Jean-Paul Marre i Felix-Alexandre Boguge. W 1938 ostatecznie Federacja Karaibów i Bahamów i Stany Zjednoczone, w wyniku mediacji Ligi Narodów, doszli do porozumienia na mocy, którego USA zgodziły się uznać istnienie nowego państwa, nawiązać z nim relacje handlowe oraz wypłacić odszkodowanie, przy czym pierwotna wartość 45 miliardów dolarów została zniżona do 23 miliardów, po jeden miliard dla każdej Republiki Autonomicznej, w wyniku czego Haiti zamiast oczekiwanych 8 miliardów dolarów odszkodowania, otrzymało tylko 1 miliard, co uznano za przykład nieudolności Pierre-Louisa.
6 Franck Silvan
Franck Silvan
1938 - 1939 Komunistyczna Partia Karaibów - gałąź haitańska Był członkiem ruchu komunistycznego jeszcze przed 1915 roku. W 1916 przystąpił do Komórek Powstańczych pod przywództwem Henriego Primogasty, którego w 1918 zastąpił Felix-Alexandre Boguge. W odróżnieniu od większości komunistów i samego Boguge, w 1932 opowiedział się po stronie Elie Lescota i stanął na czele marksistów - leninistów walczących o zjednoczone Karaiby. W 1936 był jednym z pierwszych Przewodniczących Rady Krajowej, wybranym w sposób demokratyczny. Objął urząd po zakończeniu kadencji przez Pierre-Louisa, którego zdecydowanie krytykował i oskarżał o zbyt łagodny stosunek do dawnych najeźdźców. W ciągu swej kadencji budżet Haitańskiego Programu Odbudowy uległ pewnemu zmniejszeniu na wskutek inwestycji władz federalnych w innych członków wspólnoty, ale w zamian za to wprowadził w życie politykę kultu pracy, objawiającą się gloryfikowaniem ideałów ciężkiej pracy w środkach masowego przekazu i edukacji. Zapoczątkował również politykę maksymalnej oszczędności i "robienia czegoś z niczego", która objawiała się np. w ograniczaniu dostępu do wody w domostwach, które ją wcześniej nadużywały, obowiązku zbierania deszczówki, nakazie segregowania odpadów: mokrych, papierowych, szklanych i innych, które każdy obywatel miał dostarczać do wyznaczonych punktów. Z odpadów mokrych wyrabiano naturalny nawóz, który rozdawano za darmo haitańskim rolnikom, szklane odpady były przetapiane na butelki z mlekiem, a z odzyskanego papieru wyrabiano państwową gazetę, które codziennie rano były dostarczane przez pocztę na wycieraczkę haitańskich domostw. W gazetach państwowych rozpowszechniano koncepcje ,,coś z niczego" i uczono, jak wtórnie wykorzystać pozornie zużyte przedmioty, aby zaoszczędzić. Jedną z jego najbardziej kontrowersyjnych działań, była próba zastąpienia więzień państwowych obozami pracy przymusowej, na którą mieliby być skazani przez sąd na określony czas kryminaliści. Silvan argumentował, że przyniesie to potrójną korzyść: przymusowa, ciężka praca będzie miała o wiele bardziej odstraszający efekt niż zapewniające darmowe wyżywienie i mieszkanie więzienie, trudy na pewno będą miały bardziej rehabilitujący moralnie skazanych niż więzienna bezczynność i co najważniejsze: państwo nie tylko nie będzie tracić na utrzymywaniu bezproduktywnych więźniów, ale jeszcze zyska na pracy skazanych. Mimo takiej retoryki, projekt został odrzucony przez przez karaibskiego prezydenta Stevena Moodbroda i upadł. Jednak pozostałe jego działania przyczyniły się do wzrostu zamożności Haiti i Haitańczyków. W 1938 potępił noc kryształową, a w 1939 zbrojną agresję III Rzeszy i Związku Radzieckiego wymierzoną w Polskę. W 1938 przyczynił się do relokacji 250 niemieckich i austriackich Żydów do Porto-au-Prince, co było częścią większej akcji ratunkowej, do której Federacja Karaibów i Bahamów przystąpiła na konferencji w Evian.
7 Anastazio Pieremony
Anastazio Pierremony
1939 - 1940 Partia Pracujących Haiti Należał do hiszpańskojęzycznej, czarnoskórej rodziny zamieszkałej nad jeziorem Henrinette (do tzw. Espaniolos). Jego rodzina była bogata, dzięki czemu w 1918 został wybrany burmistrzem miasta La Desciuberta (fr. L'Diousbere). W 1924 opowiedział się za pozostaniem Ziem Odzyskanych w Haiti, za co został objęty banicją po przejęciu tego terytorium przez Dominikańczyków. Był potem członkiem Frontu Ludowego, a następnie Karaibskiej Grupy Oporu. W latach 1935-1936 był członkiem tymczasowej, a w latach 1936 - 1939 demokratycznie wybranej Izby Deputowanych. W 1939 został wybrany na Przewodniczącego Rady Krajowej wraz z Theodore Portkene i Theodore Lurią. Jego kadencja była pierwsza i została ustalana między końcówką 1939, a 1940. Jako przewodniczący Rady Krajowej wycofał się z koncepcji zastąpienia więzień obozami pracy przymusowej oraz wielu ekstremalnych pomysłów poprzednika. Zrezygnował z kultu pracy, ale utrzymywał w pewnej formie politykę maksymalnej oszczędności i zwalczania nierówności społecznych między społecznością mulacką, a murzyńską. Jako członek Espaniolos, wspierał emancypacje Hispano-Haitańczyków i budowania przyjaznych relacji między obywatelami hiszpańsko i francuskojęzycznymi. Za jego rządów znowu wzrosły wpływy Haitańskiego Programu Odbudowy na krajową gospodarkę. Jednak celem przewodnim jego kadencji było hasło powrotu haitańskiej diaspory do ojczyzny. Po przez środki masowego przekazu promował wśród europejskich, kanadyjskich i amerykańskich Haitańczyków repatriacje z obietnicą zapewnienia przez władze autonomiczne mieszkania i miejsca pracy. Uważa się, że ok. 7 tyś osób skorzystało z tej propozycji. Kontynuował również przyjmowanie uchodźców z ogarniętej wojną Europy, ale rozszerzył pomoc dla nie-Żydów. Uważa się, że po kampanii francuskiej, w 1940, autonomia haitańska zapewniła azyl 3 tyś uchodźców, z których wielu było wybitnymi intelektualistami. Wizytówką jego rządów była budowa Wielkiej Biblioteki Haitańskiej (nawiązującej do starożytnej Biblioteki Aleksandryjskiej) i założenie Osiedla Nadzieja (ha. Espwa) w Porto-au-Prince, przeznaczonego głównie dla repatriantów i uchodźców, co było początkiem intensywnej działalności budowlanej trwającej do 1946.
8 Theodore Portkene
Theodore Portkene
1940 - 1941 Partia Współpracy i Zjednoczenia Karaibów Był najmłodszym Przewodniczącym Rady Krajowej (zaledwie 33 lata). W roku 1927, w wieku zaledwie 20 lat zaangażował się w działalność narodowowyzwoleńczą i przyłączył się do Karaibskiej Grupy Oporu. W 1934 wszedł w skład tymczasowego, a od 1936 demokratycznie wybranej izby niższej. W wyborach elektorskich z 1939 został wybrany na drugiego Przewodniczącego dla lat 1939 - 1940. W trakcie jego kadencji, 11 maja 1940 doszło do zestrzelania przez niemiecki pancernik Reise karaibskiego statku pasażerskiego ,,Sol". Zginęło wszystkich 53 pasażerów, co było odwetem za potępienie nazizmu przez prezydenta Stevena Moodbroden'a. W tej sytuacji Federacja Karaibów i Bahamów wypowiedziała wojnę państwom Osi, a na młodego Portkene spadła odpowiedzialność zorganizowania haitańskiej oddziałów marynarki wojennej, która miała brać udział w bitwie o Atlantyk, a w późniejszym czasie także w Afryce Północnej, Rogu Afryki i na Pacyfiku. Mimo tego kontynuował wielkie przedsięwzięcia budowlane Pieremonego zakładając Państwową Filharmonię w Porto-au-Prince i przeszło 50 nowych szkół, 15 fabryk wojennych, 30 stoczni i 40 portów (te ostatnie miały oczywiście związek z przystąpieniem do II wojny światowej). Mimo silnie antywojennych nastrojów, referendum w sprawie niepodległości, zarządzone pod naciskiem separatystów, wygrali zwolennicy pozostania w unii.
9 Theodore Luria
Theodore Luria
1941 - 1942 Haitańska Partia Lewicy Demokratycznej Przed okupacją był posłem Narodowej Partii Republikańskiej i członkiem antyprezydenckiej koalicji. W trakcie okupacji był zwolennikiem Philippa Dartgiuneve, a potem Andree Miletu, a po zwycięstwie pankaraibistów uciekł do Stanów. Powrócił po ogłoszeniu powszechnej amnestii przez Josepha Pierra - Louisa i ponownie zaangażował się w politykę zostając wybranym w 1939, jako drugi Przewodniczący. W 1941, na wskutek ataku japońskiego na amerykańską bazę Pearl Harbor USA wypowiedziały wojnę państwom Osi i stali się mimowolnymi sojusznikami Federacji, co ociepliło stosunki między obydwoma krajami na tyle, że Karaibczycy zgodzili się na istnienie baz Straży Przybrzeżnej Stanów Zjednoczonych na swoim terytorium, w tym na Haiti (co wywołało umiarkowany sprzeciw izby niższej i części społeczeństwa), dostarczali surowce mineralne do wyrobu zaopatrzenia wojennego, a w zamian USA założyło wyższe szkoły wojskowe dla szkolenia Karaibskich żołnierzy w Hawanie, San Domingo, Cap-Haitien i Nassau oraz zawarło korzystne dla Federacji porozumienie handlowe, na mocy którego amerykańscy i karaibscy przedsiębiorcy mogli inwestować w obydwóch państwach, ale pod ścisłą kontrolą rządów USA i FKiB, co doprowadziło do rozkwitu haitańskiego przedsiębiorstwa w USA. Polepszeniu stosunków zagranicznych z potężnym sąsiadem towarzyszył wzrost dochodów całych Karaibów, a zwłaszcza Haiti i Dominikany, z rozwoju sektora turystycznego. Luria kontynuował przyjmowanie haitańskich repatriantów i uchodźców z Europy, co przyczyniło się do rozwoju gospodarczego i intelektualnego kraju oraz ambitne projekty budowlane takie jak: renowacja budynku rady miejskiej w Jacmel, budowa nowego budynku Urzędu Pocztowego, rozbudowa siedziby Czerwonego Krzyża na Haiti oraz wzniesienie kościoła pod wezwaniem św. Maurycjusza w Cap-Haitien. Jednakże za jego rządów zakończył się Haitański Program Odbudowy, który był jednym z głównych czynników zachęcających Haitańczyków do pozostania w Unii. Był odpowiedzialny za zorganizowanie wyborów elektorskich w 1942.
10 Jean-Paul Marre
Jean-Paul Marre
1942 - 1943 Haitańska Partia Współpracy Karaibsko-afrykańskiej W 1904 został członkiem młodzieżówki HPPADN, a w latach 1910 - 1911 walczył po stronie Jacquesa Toustone i innych panafrykanistów. Po 1911 uciekł z kraju do Jamajki, ale powrócił w 1915, aby uczestniczyć w antyamerykańskim ruchu oporu, gdzie skupił wokół siebie panafrykańskich partyzantów w Afrykańską Grupę Oporu. Odmówił przyłączenia się do Międzypartyjnego Komitetu Wyzwolenia Haiti, gdyż uważał jej przewodniczącego za zbyt pankaraibskiego, ale przyłączył się do sojuszu po zastąpieniu Jean-Josepha przez Peralite. W 1932 poparł Batrivele przeciwko puczowi Lescota, ale wobec przewagi Karaibskiej Armii musiał opuścić kraj i znowu emigrować, tym razem do USA. Powrócił na mocy powszechnej amnestii w 1937 i zmienił poglądy próbując połączyć obecność Haiti w Zjednoczonych Karaibach i Bahamachz powrotem do afrykanizacji miejscowej kultury. Został wybrany przez elektorów wybranych przez społeczeństwo z 1943 z kadencją na lata 1942 - 1943, będąc pierwszym Przewodniczącym Autonomicznej Rady Krajowej, który nie wywodził się z lewicowych, pankaraibskich środowisk. Przedstawiał się jako centrysta i umiarkowany panafrykanista. Uważa się, że jego wybór był motywowany wzrostem nastrojów nacjonalistycznych i separatystycznych wywołanych niepopularnymi posunięciami federalnego rządu z Hawany. W trakcie swej kadencji, odmówił dalszego przyjmowania uchodźców z Europy, co usatysfakcjonowało prawicowców obawiających się napływu obcego kapitału ludzkiego, ale oburzyło społeczność międzynarodową, rząd w Hawanie i lewicowców we własnym kraju, lecz - mimo nacisków - decyzji nie odwołano. Innym jego afrontem było zlikwidowanie obowiązku nauki języka hiszpańskiego, który był oficjalnym językiem Federacji i odmowa udziału w pogrzebie Elie Lescota, zmarłego w 1942, a któremu prezydent Steven Moodbroden nadał status ceremonii państwowej. W trakcie swej kadencji zrehabilitował Theodora Gisele'a oczernianego przez pankaraibistów, dla którego czci wzniósł monumentalny posąg w Porto-au-Prince i utworzył muzeum poświęcone okresowi afrykanizacji. Jednak zraził do siebie część społeczeństwa, gdy przekształcił Pałac Sans-Souciu, wybudowany jako rezydencja króla Henryka I i uznany przez samego Gisele'a za zabytek narodowy, w luksusowy hotel dla zagranicznych turystów. Dobrą stroną jego rządów było podwyższenie płacy minimalnej i spłata długów wewnętrznych. Zorganizował również światowy festiwal kultury afrykańskiej w Porto-au-Prince na rzecz ,,gloryfikowania rodzimych afrykańskich tradycji niesłusznie pozbawianych przez zawistnych Europejczyków i Euroamerykanów, a nawet niektórych Haitańczyków należnej czci i chwały". Impreza odbyła się na forum cesarza Pierra Dessalinesa i została zorganizowana tak, aby zwiedzający otrzymali możliwość obcowania z afrykańską architekturą, wzornictwem, rzemiosłem, muzyką, kuchnią, folklorem, wierzeniami, historią i wpływem jaki kultura afrykańska wywarła na Haiti. Oprócz licznych zwiedzających z Haiti i innych części Federacji Karaibów i Bahamów, festiwal przyciągnął mnóstwo Afrykańczyków, Afroamerykanów i Afrolatynosów, a i białych turystów nie brakowało. W tym czasie w Porto-au-Prince gościło aż trzech cesarzy: Etiopii - Hajle Syllasje I, Somalii - Abdulhamed'a, Mali - Souleiman'a i dwóch prezydentów: Wally'ego Gendilla z Liberii i Osyagmebe Kamura z Zairu. Wydarzenie to upamiętnia monumentalny pomnik trzech cesarzy zdobiący forum. Koszty zorganizowania uroczystości były ogromne, ale zwróciły się trzykrotnie na wskutek globalnego zainteresowania. Ponadto wiele budynków pozostałych po uroczystościach zaadoptowano do użytku publicznego. Ówczesny amerykański działacz praw człowieka, Edward Knetly określił festiwal, jako ,,poważny afront i policzek dla białego rasizmu i kolonializmu". Jednak po ustąpieniu przez Marre stanowiska, panafrykanizm na dobre znikł z haitańskiej polityki, gdy do władzy doszli konserwatyści i tradycjonaliści z Paulem Magloire na czele.
11 Paul Magloire
Paul Magloire portrait
1943 - 1944 Haitańska Partia Prawicy W 1910 został członkiem Narodowej Partii Republikańskiej, a w 1915 przyłączył się do Sojuszu na Rzecz Przywrócenia Demokracji. Po amerykańskiej inwazji przyłączył się do ruchu oporu i w 1916 założył paramilitarną organizacje Młot na Amerykanów i przyłączył się do MKWH jeszcze pod przewodnictwem Jean-Josepha. Po zamachu Lescota z 1932 opowiedział się po stronie obalonego Batrivele i dołączył do kierowanego przez niego Organizacji Niepodległego Haiti (1932 - 1934). Po zwycięstwie pankaraibistów musiał uciekać do USA skąd powrócił na mocy powszechnej amnestii z 1937 i założył umiarkowanie karaibskosceptyczną Haitańską Partię Prawicy. Na fali karaibosceptyzmu wywołanego polityką centralizacji, przymusową służbą w wojsku w związku II wojną światową i wstrzymaniem wsparcia finansowego na rzecz Haiti, został wybrany przez elektorów z 1942, na następcę Marre na stanowisku przewodniczącego rady krajowej w latach 1943 - 1944. Jego wybór był postrzegany przez separatystów, jako okazja do zwiększenia politycznej autonomii Haiti, a przez zwolenników unii, jako szansa na uspokojenie nastrojów i pozostanie w Federacji. Rzeczywiście, za Magloire Haiti broniło nie tylko swej kultury, ale też miało ambicje polityczne. Przewodniczący wypracował projekt całkowitej przebudowy systemu politycznego, domagając się m. in. przywrócenia starohaitańskich instytucji, takich jak prezydent, premier czy dwóch konsulów, wprowadzenie osobnej konstytucji oraz zastąpienia Rady Krajowej Parlamentem. Wszystkie te plany spełzły na niczym wobec zdecydowanego oporu rządu centralnego i prokaraibskich, lokalnych polityków - nawet po tym, gdy większość społeczeństwa wykazała poparcie w referendum. Zintensyfikowało to ruch oporu i zradykalizowało samego Magloire, który nie tylko wydał zgodę na organizacje antykaraibskich demonstracji i ruchów, ale nawet zapewnił im immunitet prawny. Jedną z tych grup było Jeune Haiti (fr. ,,Młode Haiti") oficjalnie organizacja łącząca wychowanie młodzieży w duchu patriotycznym i przygotowywanie jej do służby wojskowej, a de facto grupa działająca na rzecz odzyskania przez Haiti niepodległości, do której należało wiele młodych oficerów i miała odegrać istotną rolę w powstaniu z lat 1946 - 1950.
12 Josias Mankure
Josias Mankure
1944 - 1945 Haitańska Partia Prawicy W trakcie amerykańskiej okupacji był podkomendnym Felixa-Amdelph'a Lukre. Po zwycięstwie MKWH nad Organizacją Niepodległego Haiti, uciekł do Stanów Zjednoczonych, ale po powszechnej amnestii z 1937 powrócił do kraju, gdzie związał się ze środowiskami konserwatywnymi, domagającymi się reform autonomicznych, ale odrzucających całkowite opuszczenie federacji. W 1940, po wybuchu wojny, gdzie zaangażował się w walkach na froncie włoskim w Rogu Afryki, biorąc udział w wyzwalaniu Etiopii i Somalii spod faszystowskiego kolonializmu. Na wskutek odniesionych ran (stracił wtedy dwa palce u lewej dłoni) i odniesionych zasług, powrócił już w 1942 do Porto-au-Prince, gdzie niemal natychmiast został wybrany na trzeciego przewodniczącego rady krajowej dla lat 1944 - 1945. Jako człowiek powszechnie szanowany i zasłużony miał większy wpływ na rząd centralny niż Magloire, co zaowocowało nakazem wydanym dominikańskim władzom przywrócenia autonomicznych struktur na zamieszkałych przez Haitańczyków i Espanioles po wschodniej strony granicy, powołaniem lokalnego Urzędu Antykorupcyjnego, niezależnego od władz państwowych, do ścigania nadużyć, choć i tak o ograniczonych kompetencjach, a także pozwolenie na ustanowienie lokalnego sądownictwa do spraw nadużyć finansowych, podległego tylko izbie niższej Rady, wybieranej przez samych Haitańczyków. Polepszeniu relacji z Hawaną towarzyszyło zaostrzenie polityki wobec ruchu separatystycznego, na fali których w 1945 zdelegalizowano Jeune Haiti, której członkowie w większości wyemigrowali do diaspory haitańskiej w Nowym Jorku. Natomiast, ci którzy pozostali w kraju, w tym Felix-Amdelph'a Lukre, zostali aresztowaniu lub musieli się ukrywać w górach i lasach, przygotowując się do przyszłej wojny partyzanckiej. Za jego kadencji, w maju upadł Berlin, a we wrześniu skapitulowało Tokio. 10 września Mankure brał udział w uroczystościach zakończenia II wojny światowej w Hawanie i niebawem ogłosił, że 2 września będzie od tej pory pamiętany, jako Dzień Żołnierza. Mankure starał się bardzo podkreślać fakt zakończenia wojny i sukcesu militarnego Federacji w celu wzmocnienia nastrojów pankaraibskich, osłabionych przez straty ludzkie i ekonomiczne podczas konfliktu, i pozbawienia seperatystów poparcia wśród ludności cywilnej. Sam przygotowywał plan szerokiej kampanii przeciwko rosnącym w siłę partyzantom, ale koniec jego kadencji przekreślił tę plany.
13 Jean-Jacques Tobungo
Tobungo
1945 - 1946 Haitańska Partia Prawicy Nie był zaangażowany w ruch oporu podczas amerykańskiej okupacji, ale po utworzeniu Autonomicznej Karaibskiej Republiki Haiti związał się z przeciwnikami unii. Oficjalnie, złagodził swoje stanowisko, dzięki czemu uzyskał wybranie przez Kolegium Elektorów na Przewodniczącego Rady Krajowej, ale skrycie popierał secesję i był tajnym członkiem Jeune Haiti. Za jego kadencji, grupa trzynastu młodych oficerów, należących do tej organizacji, przypłynęła z Nowego Jorku do nadmorskiego miasteczka Abricots, gdzie niespodziewanie obezwładnili miejscową policję, uwięzili władze miasta i przez radio ogłosili bunt, ale oficjalnie nie zaatakowali przynależności do Federacji, tylko wystąpili w imieniu ludu przeciwko skorumpowanym politykom, nierównościom społecznym i naruszeniom praw człowieka, Co dało podstawę części polityków, w tym Jean'owi-Jacques'owi Tobungo - publicznie jedynie popierających zmiany w systemie, a nie jego obalenie - do przekonania większości radnych do podjęcia pokojowych negocjacji z buntownikami, zamiast zdecydowanej odpowiedzi armii. W ramach porozumienia przywódca Jeune Haiti, Reginald Arnolde, został gubernatorem departamentu Grand'Anse i powstrzymał się od akcji zbrojnych, ale buntownicy grali tylko na czas, zbierając siły. Kiedy Felix-Amdelph Lukre zbiegł ze stolicy do Jeremie, został okrzyknięty prezydentem i Jeune Haiti, zrzuciło maskę ogłaszając się Rządem Narodowym i zajęło cały półwysep Tiburon, Tobungo nie mógł dalej działać na jego korzyść i został aresztowany przez prokaraibskiego gubernatora Mankugalamę. Stracono go w 1950 roku po klęsce powstania.
- Thomas Mankugalama
Idi Amin -Archives New Zealand AAWV 23583, KIRK1, 5(B), R23930288
1946 - 1952 brak Pochodził z rodziny wiernej Theodorowi Gisele i tradycjom panafrykańskim. W trakcie amerykańskiej okupacji był członkiem powstańczej organizacji ,,Ruch Narodowo-Wyzwoleńczy" pod przywództwem Amdelpha Lukre, ale rozstał się z organizacją po przejęciu władzy przez pankaraibistów. W latach 1934 - 1940 był posłem z ramienia Haitańskiej Partii Współpracy Karaibsko-afrykańskiej. Po wybuchu wojny walczył na froncie włoskim w Libii. Korzystając z pomyślnej sytuacji politycznej, po dwóch latach powrócił na Haiti zostając obrany gubernatorem generalnym na lata 1940 - 1942 i ponownie w 1945 roku, gdzie - samemu będąc zwolennikiem Unii - popadł w konflikt z Tobungo, który popierał separatystyczne Jeune Haiti. Kiedy organizacja, początkowo prowadząca niejednoznaczną politykę, ostatecznie wypowiedziała rządowi z Porto-au-Prince posłuszeństwo, Mankugalama - z poparciem władz Hawany - stanął na czele armii i ludu lojalnych wobec Federacji Karaibów i Bahamów, ogłaszając się dyktatorem, zawieszając działalność izby niższej i nadzorując działania zbrojne przeciwko powstańcom. Po stłumieniu powstania, Mankugalama utrzymał nadzwyczajne uprawnienia, prowadził kampanię terroru wobec stronników buntu, ale jednocześnie rozpoczął pierwsze działania na rzecz odbudowy półwyspu Tiburon. W 1952, kiedy władze federalne stanęły wobec komunistycznej rebelii, Haiti wysłało swe wojska dla wsparcia prawowitego rządu - był to błąd, za który Mankugalama zapłacił życiem, bo dojściu Fidela Castro do władzy.

Prezydenci Wolnego Państwa Haiti (1946 - 1950)[]

Numer Imię i nazwisko Wizerunek Lata sprawowania urzędu Partia Dodatkowe informacje
1 Felix-Amdelph Lukre
Felix-Amdelph Lukre
1946 - 1950 Jeune Haiti W trakcie okupacji był dowódcą paramilitarnej organizacji ,,Ruch Narodowo-Wyzwoleńczy" i uchodził za bohatera narodowego. Jednak w 1932, zrażony do pankaraibizmu, przyłączył się do Organizacji Niepodległości Haiti i po klęsce Amerykanów musiał uciekać z kraju. Zamieszkał w Nowym Jorku, a potem w Wenezueli, ale już w 1937 - po wydaniu amnestii dla dawnych członków ONH - powrócił do Porto-au-Prince, gdzie żył spokojnie z emerytury aż do 1942, kiedy postanowił wykorzystać rosnące poparcie dla seperatystów. W latach 1942 - 1944 był posłem Haitańskiej Partii Prawicy, a także założycielem i przewodniczącym organizacji zrzeszającej weteranów ONH, której celem było gloryfikowania pamięci o ONH wśród prostego ludu aż do momentu, gdy Przewodniczący Rady Krajowej, Josias Mankure, kazał go aresztować za działalność "antypaństwową". W tym czasie podchodził do najpotężniejszej separatystycznej grupy, Jeune Haiti, ze sceptycyzmem, a nawet pogardą z powodu lewicowych poglądów większości jej członków, ale to miało ulec zmianie w 1945, gdy jej nowojorska gałąź przeprowadziła mini-zamach stanu, zajmując z zaskoczenia miasto Abricots i ogłosiła bunt przeciwko rządowi, a jednym z jej sztandarowych postulatów było uwolnienie opozycjonistów. W ramach negocjacji, Rada Krajowa zgodziła się na uwolnienie m. in. Lukre, który po uwolnieniu zaczął silnie lobbować za uznaniem władzy Jeune Haiti w południowo-zachodniej części kraju, jako jedyną racjonalną możliwość uniknięcia wojny. W rzeczywistości, zarówno on, jak i Reginald Arnolde, marzyli o obaleniu federacji i odbudowie niepodległego Haiti. Kiedy więc w grudniu 1945, Arnolde wysłał tajemny list do Lukre z prośbą przybycia do Abricots, aby stanął na czele powstania, stary generał bez chwili wahania uciekł z Port-au-Prince. Z początkiem 1946 roku Jeune Haiti zrzuciło wszelkie maski zmieniając swoją nazwę na Rząd Narodowy i proklamując powstanie Wolnego Państwa Haiti z Lukre w roli pierwszego prezydenta. Amdelph mianował Arnolde premierem, a dwóch innych członków JH na dwóch konsulów. W 1946 i 1947 sytuacja sprzyjała Lukre - dzięki swojemu autorytetowi, jako bohaterowi antyamerykańskiego ruchu oporu i zdolnościom militarnym - udało mu się przekształcić rozdrobnioną partyzantkę w regularną armię, z pomocą której rozszerzył powstanie na całe południowe Haiti, wzniecił bunt w północnej części kraju, nawiązał relacje dyplomatyczne z Meksykiem i Wenezuelą oraz zbudował struktury państwowe na kontrolowanych przez siebie terenach. Przy tym jednak wyszły na jaw autorytarne zapędy prezydenta, który traktował Rząd Narodowy przedmiotowo i zlekceważeniem, co przyczyniło się do wzrostu niezadowolenia, a potem oficjalnej wrogości podsycanej plotką, że Amdelph chce być jak Franko i rządzić jako dyktator, a potem restaurować monarchię. W 1948 siły powstańcze próbowały zdobyć Port-au-Prince, lecz poniosły klęskę w walkach na przedmieściach, a niedługo potem Mankugalama zdławił bunt na północy. Klęski zbrojne zintensyfikowały opozycję w Rządzie Narodowym, która oskarżyła Lukre o niekompetencje i autorytaryzm, co przyczyniło się do jego odwołania. Prezydent odmówił podporządkowania się tej decyzji i ze swoimi zwolennikami przeniósł się do Les Cayes, przejmując kontrolę nad regionem. Rząd powstańczy z Abricots uległ siłom federacji w 1949 i Mankugalama pomaszerował z armią na południe w celu rozprawienia się z ostatnimi buntownikami. Po roku oblężenia, w 1950 mieszkańcy Les Cayes, zmuszeni byli do poddania się i w tej sytuacji Lukre popełnił samobójstwo, kładąc kres nadziei na szybkie odzyskanie niepodległości.

Prezydenci Socjalistycznej Karaibskiej Republiki Haiti (1952 - 1986)[]

Numer Imię i nazwisko Wizerunek Lata prezydentury Partia polityczna Dodatkowe informacje
1 Felix-Alexandre Boguge
Felix-Alexandre Boguge
1952 - 1954 Komunistyczna Partia Haiti W ostatnich latach istnienia II Republiki był jednym z przywódców Komunistycznej Partii Haiti. Początkowo jego ugrupowanie znalazło się w Koalicji Odnowy Haiti, ale po 1914 roku, gdy prezydent Legre zademonstrował swoje profederacyjne poglądy, Boguge opuścił jego obóz jednocześnie nie przyłączając się do SNRPD, aby znowu poprzeć prezydenta wobec amerykańskiej inwazji z 1915. Na fali antyokupacyjnego buntu z 1916 przyłączył się do paramilitarnej grupy ,,Komórki powstańcze" utworzoną przez byłych członków i sympatyków KPH. Po śmierci przywódcy Komórek powstańczych, Henriego Primogasty, w 1925 podczas III wojny Cacos, został przywódcą grupy i nominalnym senatorem Haiti, ale w 1932 w konflikcie wewnętrznym opowiedział się po stronie Benoita Batrivele, co doprowadziło do jego wygnania w 1934. W 1937 powrócił do ojczyzny na mocy powszechnej amnestii i zaangażował się w politykę, odbudowując pozycje przedwojennej Komunistycznej Partii Haiti i przyjął pozycję kompromisową, popierając obecność Haiti w Federacji Karaibów i Bahamów, jednocześnie domagając się gruntownych przemian ustrojowych w państwie. Początkowo (1939 - 1941) był przeciwnikiem uczestnictwa FKiB w II wojnie światowej, ale sam się do niej włączył po agresji Niemiec na Związek Radziecki, służąc w Afryce Północnej. Po powrocie w 1943, należał do grona opozycjonistów, zwalczających rządy Jeana-Paula Mare'a i jego następców z Haitańskiej Partii Prawicy. Za krytykowanie rosnących nierówności społecznych, korupcji, nepotyzmu, wpływów obcych krajów na politykę i gospodarkę Haiti i całych Karaibów oraz łamania praw obywatelskich został na początku 1945 aresztowany za ,,działalność antypaństwową", a Komunistyczna Partia Haiti uległa rozwiązaniu w ramach antykomunistycznej polityki prezydenta Maartina van Haldvingena. Podczas powstania antyfederalnego (1946 - 1950) potępił powstańców, za co otrzymał ułaskawienie, ale nie mógł się już angażować w politykę. Mimo to podczas komunistycznego powstania na Kubie w 1952, zebrał haitańskich komunistów i niedobitki partyzantów Jenue Haiti, i na czele małej armii pokonał zaskoczone siły rządowe. Po zwycięstwie Fidela Castro, ogłoszono reformę autonomii poszczególnych części składowych Federacji Karaibów i Bahamów, którą zastąpiono Związkiem Socjalistycznych Republik Karaibskich, a dla każdej wyznaczono udzielnego prezydenta. Za wcześniejsze zasługi został mianowany pierwszym od 1934 pełnoprawnym prezydentem Haiti i jako taki wchodził w skład kolegialnego prezydium współrządzącego państwem, które miało rządzić ZSRK do czerwca 1954, na który to termin zaplanowano demokratyczne wybory. Boguge zmarł jednak na raka płuc w styczniu 1954. W ciągu dwuletniej prezydentury rozpoczął projekt odbudowy zniszczonego powstaniem z poprzednich lat południa kraju, realizowany po przez wznoszenie mieszkań tymczasowych oraz zreorganizował system polityczny na Haiti według wskazówek Hawany. Skromne fundusze przeznaczył głównie na odbudowę przedmieść stolicy, natomiast w przypadku mniejszych miejscowości, zachęcał robotników do tworzenia samodzielnych rad zakładowych, które oddolnie organizowały produkcje przemysłu lekkiego, przynosząc rozwój ekonomiczny. Przygotował również reformę rolną, wprowadzoną jednak dopiero przez kolejne rządy. Pośmiertnie został uznany za jednego z ojców - założycieli ZSRK.
(1) p.o. Jacques Roumain
Jacques Roumain
1954 Rewolucyjna Partia Prawdy Socjalistycznej (RPPS) W czasie amerykańskiej okupacji był członkiem komunistycznej organizacji partyzanckiej ,,Komórki powstańcze". Po 1932, znalazł się w obozie zwolenników Federacji Karaibów i Bahamów. W latach 1938 - 1939 był członkiem biura politycznego Francka Silvana. Po delegalizacji partii komunistycznej w 1945, został aresztowany, ale wraz z wybuchem powstania na południu został uwolniony. W 1953 został awansowany na stanowisko sekretarza generalnego Komunistycznej Partii Karaibów. Po przedwczesnej śmierci Boguge, objął funkcje pełniącego obowiązki prezydenta aż do elekcji następcy kilka miesięcy później.
2 Franck Silvan
Franck Silvan
1954 - 1958 Robotniczo-Chłopska Partia Haiti Został wybrany na urząd prezydenta w 1954. Jego wybór był podyktowany wcześniejszym sprawowaniem przez niego urzędu głowy autonomii haitańskiej w ramach FKiB, jak i obietnicą kontynuowania rozpoczętych przez Boguge prac odbudowy kraju. W trakcie pierwszego trzylecia, zrealizował politykę prowadzoną wcześniej w latach 1938 - 1939. Zastąpiono cywilne więzienia obozami pracy przymusowej, powrócono do polityki "robienia czegoś z niczego". Proekologiczne rozwiązania, takie jak wprowadzenie obowiązku segregowania śmieci i oszczędność wody kontrastowały z planami rozbudowy przemysłu ciężkiego, sponsorowanego przez ZSRR i w mniejszym stopniu przez Chiny, z którymi ZSRK nawiązało bliskie więzi gospodarcze. Dzięki olbrzymiemu zaangażowaniu społecznemu i prawidłowym decyzjom rządu, odbudowano 70% przedpowstańczego przemysłu na południu kraju. Należy jednak zaznaczyć, że 75% tych zakładów nie było zarządzane przez rząd, lecz oddolne, samodzielne grupy pracownicze, a produkcja przemysłowa była głównie lekka. Rząd wolał nie ukrócać tej samowoli, widząc korzyści ekonomiczne z niej płynące, a zamiast jego skupiał się na eksponowaniu i faworyzowaniu rządowych fabryk przemysłu ciężkiego. Zakończenie wojny koreańskiej w 1953 i I wojny indochińskiej w 1954 oznaczało przegapienie wcześniej dogodnej sytuacji do eksportu zbrojenia, którą rząd próbował zrekompensować eksportując broń do Egiptu i komunistycznych partyzantek w Laosie i Malezji, ale z ograniczonym skutkiem. Nieco większe sukcesy odniesiono w kwestii odbudowy mieszkalnictwa: 65% mieszkań tymczasowych przekształcono w pełnoprawne mieszkania, i chociaż ich jakość była niska w porównaniu do zachodnich standardów to jednak oznaczało do gwałtowne podniesienie poziomu życia i poczucia bezpieczeństwa dla mieszkańców południa, powoli powracających do normalnego życia. Ponadto wybudowano pierwsze bloki mieszkaniowe na Haiti. Ważnym krokiem, który miał przynieść efekty jednak dopiero w połowie lat 60'tych było utworzenie Państwowej Uczelni Architektury, która miała kształcić przyszłych architektów w kierunku budowy mieszkań blokowych w duchu socrealizmu. Było to bardzo ważne osiągnięcie, gdyż bloki mieszkalne zapewniały mieszkania znacznie większej liczbie osób na niewielkiej przestrzeni niż jednorodzinne gospodarstwa domowe, dotychczas dominujące w krajobrazie Haiti. Jednak zaangażowanie w przemysł i sektor mieszkalny, doprowadziło do zaniedbania edukacji, medycyny i kultury, na które kładły nacisk rządy autonomiczne w pozostałych krajach. Nie rozwiązano też piekącego problem reformy rolnej i elektryzacji.
3 Jacques Roumain
Jacques Roumain
1958 - 1962 Rewolucyjna Partia Prawdy Socjalistycznej Został wybrany w wyborach z 1958, które zostały zbojkotowane przez istniejące pro-demokratyczne instytucje społeczne, z powodu braku dopuszczenia partii nie-socjalistycznych do władzy. Dla odzyskania poparcia społecznego i realizując program władz federacyjnych, Roumain i jego biuro, postanowili zrealizować reformę rolną, opracowaną jeszcze przez Boguge. Polegała ona na modernizacji rolnictwa, przekształceniu istniejących indywidualnych gospodarstw w państwowe spółdzielnie rolne oraz relokacji ludności. Program rządowy wprowadził nowe odmiany roślin uprawnych, metody i technologie rolnicze, zagospodarował wcześniejsze nieużytki i wprowadził limit użytkowników dla danej działki ziemi zmuszając farmerów do wewnętrznej emigracji. Działania te doprowadziły to zmniejszenia przeludnienia na wsi, znacznego wzrostu produktywności rolnej i rozwiązaniu problemu głodu w niektórych częściach kraju. Wysiedleni rolnicy zaczęli przenosić się do nowych, bardziej korzystnych gospodarstw i - coraz częściej, nie chcąc żyć w komunach - do odbudowanych miast na południu, przyczyniając się wzrostu siły roboczej (choć rzadko wykwalifikowanej) i intensyfikując urbanizacje w tym regionie. Z drugiej strony, przesiedlenia i kolektywizacje nie rzadko zaprowadzano siłą, a wszelki opór był dławiony brutalnymi środkami. Niektóre regiony (szczególnie północna część wyspy Gonaive) miały ograniczony dostęp do wody pitnej i pojawienie się nowych osadników miało doprowadzić w niedalekiej przyszłości do katastrofy humanitarnej. Ponadto pewna część nowych osiedleńców w miastach, nie odnalazła się w nowej rzeczywistości, tworząc slumsy i przyczyniając się do wzrostu bezrobocia i podziałów społecznych, dotychczas sukcesywnie spadających.
4 Thomas T. Gisele
Thomas Gisele
1962 - 1966 Komunistyczna Partia Haiti (1962 - 1963)


Komunistyczna Partia Związku Karaibskiego (1963 - 1966)

Był synem Arnolde Gisele, syna byłego prezydenta Theodore'a Gisele'a. Został wybrany w 1962 i był ostatnim prezydentem, wybranym przez wyborach powszechnych aż do 1986, gdyż w 1963 ZSRK wprowadziło nową konstytucję, upodabniającą ustrój wewnętrzny państwa do ZSRR. Przewidywała ona istnieje jedynie wyborów lokalnych i do izby deputowanych. To deputowani (wybierani analogicznie, jak przed 1963), a nie obywatele, mieli wybierać prezydenta (wciąż o czteroletniej kadencji), który musiał się dzielić władzą z odnowionym urzędem gubernatora generalnego, mianowanego wraz z lokalnym senatem przez władze centralne. Ponadto ograniczono samorządność małych wsi i miasteczek, gdzie dalej demokratycznie wybierano radę wiejską/miejską, lecz urząd wójta czy mera, dawniej sprawowany kolejno przez każdego radnego, był odtąd przyznawany przez władze centralne. Jeszcze ważniejsza była unifikacja ruchu komunistycznego. Wcześniej w różnych republikach autonomicznych mogło działać i działało wiele lokalnych partii, pod warunkiem jednak że były komunistyczne lub ewentualnie socjalistyczne - w Haiti działały trzy partie: Komunistyczna Partia Haiti, Rewolucyjna Partia Prawdy Socjalistycznej i Robotniczo-Chłopska Partia Haiti. Po zmianie konstytucji, utworzono jedną, ogólnopaństwową partię - Komunistyczną Partię Związku Karaibskiego (KPZK; kilka lat później skrócono jej nazwę do Komunistycznej Partii Karaibów), a pozostałe partie miałyby zostać z nią scalone. Thomas Gisele był zwolennikiem tych zmian i nadzorował tworzenie haitańskiego oddziału KPZK. Opór przeciwko likwidacji ich partii i przymusowej unifikacji wyraziła jedynie część działaczy RChPH. Oprócz tego, prezydent gwałtownie zakończył politykę tolerowania samorządnych rad pracowniczych, samodzielnie powstających od 1952 na południu kraju, rzadziej nawet na północy. Jeszcze w 1962 zostały one, na mocy ustawy izby deputowanych, upaństwowione. Dotychczas wybieranych przez samych pracowników dyrektorów zastąpili urzędnicy partyjni, a lokalne regulaminy zastąpiono rządowymi wytycznymi. Bardzo niepopularne było też zaciśnięcie rządowej kontroli nad rolnictwem i regulacja cen produktów na szczeblu wiejskim. Te wszystkie zmiany, doprowadziły do fali zamieszek, strajków i protestów w całym kraju. Do największych demonstracji doszło w Porto-au-Prince, Jacmel i Cap-Haitien. W stolicy protestujący powołali Komitet Oporu, w skład którego weszli zbuntowani członkowie RChPH. Na południu władze ograniczył się do rozpędzania demonstrantów i obietnic poprawy warunków życiowych w najbliższym czasie, gdyż tamtejsza ludność doskonale pamiętała drugą połowę lat 40-tych i nie chcąc prowadzić do eskalacji konfliktu, uległa. O wiele większy opór stawili działacze na północy i autonomiczny rząd Gisele rozprawił się z nimi bardziej brutalnymi środkami. Wprowadzono stan wyjątkowy, na protestujących wypuszczono wojskowych. Część wojskowych i policjantów wcielono do nowo powstałego urzędu służb specjalnych - Wolontariatu Bezpieczeństwa Publicznego (WBP), który udając oddolny ruch społeczny, terroryzował manifestantów pozorując niechęć społeczną do Komitetu Oporu. Jeszcze w tym samym roku, opór społeczny ustał, a jego przywódcy trafili do więzień. Działania Gisele spotkały się z pewną krytyką w Hawanie i niektórzy członkowie Zgromadzenia Ludowego Karaibów rozważała jego dymisję, ale decyzja naczelnego przywódcy związkowego, Laurenta Diaza, położył kres tym niejasnym działaniom. Późniejsza prezydentura, okazała się nieco bardziej udana. Wybuch wojen narodowowyzwoleńczych w Azji południowo-wschodniej, Jemenie, portugalskiej Afryce, Rodezji i Namibii dała państwu olbrzymi rynek zbytu na sprzedaż rozwijającego się przemysłu ciężkiego. Pod sam koniec jego kadencji, na początku 1966, na wyspie Gonaiva wybuchła klęska humanitarna. Niewłaściwe użytkowanie skromnych zasobów wody połączone z napływem osadników z głębi lądu, doprowadziło do niedoborów wody, walk wewnętrznych, masowej emigracji z wyspy, a nawet do licznych przypadków odwodnienia.
5 Tony Bloncurt
Tony Bloncurt
1966 - 1970 Komunistyczna Partia Związku Karaibskiego (1966 - 1969)


Komunistyczna Partia Karaibów (1969 - 1970)

Został wybrany przez izbę deputantów w środku kryzysu wodnego na wyspie Gonaiva. Natychmiast po wyborze zorganizował konwoje dostawy wody na wyspie, co złagodziło sytuację, ale olbrzymią popularność społeczną przyniosła mu dopiero budowa nowoczesnego podwodnego systemu hydraulicznego odsalającego wodę morską i dostarczającego ją w postaci pitnej do gonaivskich domostw. Po rozwiązaniu kryzysu wodnego w 1967, dzięki wydanej pomocy rządu centralnego i innych autonomicznych republik, administracja Bloncurta rozpoczęła masowe inwestycje w sektorze energetycznym, edukacyjnym i wydobywczym. Do 1970 udało się zbudować ponad 352 szkół w całym kraju, z czego: 12 uczelni wyższych, 120 szkół zawodowych, 27 szkół licealnych, 39 szkół technicznych, 14 szkół specjalnych dla osób z niepełnosprawnościom oraz 140 szkół podstawowych. Przy czym poziom edukacji tych szkół był początkowo bardzo niski, a dopiero w następnych latach sukcesywnie wzrastał. Jego rząd powszechnie uregulował rzeki w całym kraju i zbudował 45 nowych elektrowni wodnych. Wybudował też 39 nowych elektrowni węglowych i - co jest uważane za największe osiągnięcie jego rządów - jedną elektrownie jądrową. Energicznie odnowiono od dawna zaniedbane górnictwo, otwierając nowe kopalnie do wydobywania złota, boksytu, miedzi, węglanu wapnia i marmuru, choć branża wydobywcza szybko uległa korupcji, a zysk dla rządu był mocno ograniczony w stosunku do prawdziwego potencjału.
6 Gerard Pierre-Charles
Gerard Pierre-Charles
1970 - 1974 Komunistyczna Partia Karaibów Był ostatnim bojownikiem z czasów amerykańskiej okupacji, który służył, jako głowa karaibskiej administracji Haiti. Od 1955 był członkiem Robotniczo-Chłopskiej Partii Haiti, a od 1963 - KPK. Służył, jako minister gospodarki podczas kadencji poprzedniego prezydenta, w związku z czym izba deputowanych, zdominowana przez współpracowników Bloncurta właśnie jego wskazała na nową głowę Haiti. Pierwsze pół roku jego kadencji upłynęło pod znakiem walki ze skorumpowanymi magnatami partyjnymi, tzw. Grès, którzy urośli w siłę w czasie kadencji jego poprzednika i tymi samymi, którzy podnieśli go do władzy. Dzięki systemowi łapówek i protekcji, wysocy urzędnicy powiększali swoje wpływy i majątki - oficjalnie należącymi do państwa - kosztem spadku rzeczywistej efektywności aparatu władzy. Charles rozpoczął nierówną walkę od powołania Komisji Antykorupcyjnej, która po początkowych sukcesach i skazaniu kilkunastu najwyższych funkcjonariuszy partyjnych (m. in. Leopolda Gerviousa, przewodniczącego haitańskiej gałęzi młodzieżówki KPK i Sylvaina Boundera, dyrektora państwowych zakładów produkujących farbę) musiała zostać anulowana z powodu działań grèsowców, którzy umyślnie prowokowali niekorzystne decyzje gospodarcze, aby obniżyć pensje pracownikom i przekonywali podwładnych, że za pogorszenie ich standardów życia są odpowiedzialne władze centralne autonomii z prezydentem na czele. Oprócz tego oligarchowie posiadali zwolenników w prezydium centralnym ZSRK, co w połączeniu ze szczytem strajków w czerwcu 1971 , zakończyło się likwidacją Komisji Antykorupcyjnej i utrzymaniem w dużej mierze starego porządku. Cała ta sprawa doprowadziła do wewnętrznego konfliktu partyjnego między reformistami, a grèsowcami. Wkrótce do starych problemów korupcyjnych doszedł nowy czynnik - mafia. Kolumbijscy i amerykańscy gangsterzy zaczęli masowo sprowadzać do kraju narkotyki i nielegalne produkty, z których obrotem niewydolny aparat państwa nie był w stanie sobie poradzić. Jakby tego było mało to w 1973 wybuchł ogólnoświatowy kryzys paliwowy wywołany drastycznym podniesieniem przez Arabię Saudyjską cen ropy naftowej, co również odbiło się na Haiti, gdzie zbyt wysokie ceny paliwa doprowadziły do fali strajków. Niepowodzenia gospodarcze i antykorupcyjne administracja Gerarda-Pierre Charlesa próbowała zrekompensować rozwojem technologicznym - w 1972 w Port-au-Prince otwarto lokalny oddział WKABK (Wszech-Karaibska Agencja Badań Kosmosu), z którego wysłano w 1974 misję haitańskich kosmonautów na księżyc, a w 1973 przy pomocy wschodnioniemieckiego sprzętu i pomocy gospodarczej wzniesiono w Jeremie fabrykę produkującą telewizory im. Ernesta Thallmanna. Dzięki tej inwestycji Haiti nie musiało już sprowadzać telewizorów od innych republik ZSRK, co przyczyniło się do spadku ich cen oraz większego dostępu społeczeństwa do telewizji.
7 Joseph Roney
Joseph Roney
1974 - 1978 Został wybrany po zakończeniu kadencji poprzednika przez frakcje reformistyczną w izbie reprezentantów mimo sprzeciwu ze strony gresowców, chociaż wykazywał się bardziej tolerancyjną postawą wobec nich niż poprzednik. Równocześnie jednak w komunistycznym Haiti narastał kryzys gospodarczy i społeczny - urzędy koordynujące centralnie planowane rolnictwo i przemysł były obsadzone skorumpowanymi partyjniakami i ich niedoświadczonymi wasalami, w związku z czym były źle zarządzane, a to zaowocowało spadkiem wydajności rolnej i przemysłowej oraz zmniejszeniem się dochodów pracowników i państwa. Dokuczliwym stało się zacofanie technologiczne w kluczowych dla państwa sektorach gospodarki z powodu niechęci gresowców do zmian, a jednocześnie od 1973 dostęp do telewizji stał się wyższy niż dotychczas. Obywatele mieli większą wiedzę o świecie i widzieli wszystkie negatywy panującego ustroju, zwłaszcza rosnącą w siłę korupcję i mafię, w efekcie czego w latach 1975 - 1977 w całym kraju doszło do fali strajków domagających się rozszerzenia kompetencji samorządów, legalizacje partii politycznych innych niż KPK, zmniejszenie biurokracji i oczyszczenia jej z przekupniów, rozszerzenia usług socjalnych oraz większą swobodę w produkcji i handlu. W odpowiedzi na te żądania Roney pozwolił na tworzenie partii i organizacji niezależnych od rządu oraz wprowadzono demokratyczny wybór wójtów i merów w miejsce centralnej nominacji, chociaż system wyborczy był notorycznie fałszowany, tak aby opozycyjni deputowani byli w mniejszości i nie stanowili zagrożenia dla władz. Oprócz tego wprowadzono pewną swobodę w sposobie wykonywania prac w fabrykach i w komunach wiejskich (chociaż dalej musiały one ostatecznie wywiązywać się z centralnie narzuconego planu) oraz zwiększono wydatki socjalne kosztem aparatu państwowego. Najważniejszą reformą było jednak uchwalenie ustawy antykorupcyjnej w 1977 roku, która ograniczała zarobki urzędników, co poważnie zaniepokoiło gresowców, którzy w następnym roku się zmobilizowali i doprowadzili do wyboru na prezydenta sprzyjającego im Francoisa Duvaliera.
8 Francois Duvalier 1978 - 1982
9 Francois Duvalier 1982 - 1983
- Tymczasowe Prezydium:

Jacques Roumain

Tony Bloncourt

Gerard Pierre-Charles

Joseph Roney

Max Chancy

Jacques Stephen Alexis

Max Chudicourt

Jean-Claude Duvalier

Anthony Lespes

Etienne Charlier

Augustin Mollan

1983
(2) p.o. Jacques Stephen Alexis 1983
(3) p.o. Anthony Lespes 1983 - 1984
10 Jean-Claude Duvalier 1984 - 1986
(4) p.o. Augustin Mollan 1986
11 Henri Namphy 1986

Prezydenci III Republiki Haiti (od 1986)[]

Numer Imię i nazwisko Wizerunek Lata sprawowania urzędu Partia Dodatkowe Informacje
1 Henri Namphy 1986 - 1990 Brak
2 Abraham Leslure-Nernette 1990 - 1994 Narodowa Partia Republikańska
3 Desidere-Jean Eridesti 1994 - 1998 Lavalas
4 Desidere-Jean Eridesti 1998 - 2002 Lavalas
5 Rene Preval 2002 - 2006 Lavalas
6 Henri Namphy 2006 - 2010 Narodowa Partia Republikańska
7 Rene Preval 2010 - 2014 Lavalas
8 Marinne Ascolde 2014 - 2018 Lavalas
9 Georges Oduante 2018 - 2022 Sojusz Demokratyczny
10 Georges Oduante od 2022 Sojusz Demokratyczny

Czytaj dalej...[]

  • Lista pretendentów do tronu Haiti
  • Lista premierów Haiti
  • Lista wyborów powszechnych w historii Haiti
  • Lista małżonek i małżonków władców Haiti
Advertisement