Husaria- duma Rzeczypospolitej. W najbardziej znanej formie sformowani przez Stafana Batorego około 1575. Sama formacja pochodzi z Węgier. Najbardziej charakterystyczną oznaką tej jednostki było skrzydło doczepiane u siodła (lub- na różne ceremonie do zbroi). Skrzydło miało wzbudzać we wrogu lęk oraz trwogę. Husarze byli uzbrojeni w długą kopię. Początkowo miała ona po 2-3 metry, jednak w XVII wieku wprowadzono wariant 5-metrowy którego się potem trzymano aż do rozwiązania jednostki w 1801 roku.
Petyhrycy/Pancerni- Wspomagali Husarię w boju. Podczas kiedy Usarze rozbijali szyk przeciwnika i się wycofywali, to właśnie Petyhryńcy (W przypadku wojsk litewskich) lub Pancerni (w przypadku wojsk koronnych) dobijali rannych i uciekających. Byli oni bardzo szybcy, uzbrojeni w czekany, szable, łuki i krótkie dzidy. Nosili na sobie kolczugi.
Husarz wprowadzony niedługo przed Wielką Wojną Religijną.
Petyhryniec z XVII wieku
Sformowani na początku XVII wieku walczyli do 1720 i Bitwy pod Opawą
Lisowczycy- sformowani w 1614 po śmierci Hetmana Lisowskiego, któremu zawdzięczają nazwę. Jedna z najszybszych jednostek konnych w ówczesnej Europie. Mimo szczątkowego pancerza nadrabiali mocnymi szablami i mistrzowskimi łukami. Byli niezwykle efektywni, lecz rozwiązano ich już w 1635 przez zbrodnie dokonane przez nich na ruskich chłopach.
Lisowczyk
Lipkowie/Tatarzy Polscy- Tatarzy, którzy odmówili zwierzchnictwa Chana lub Sułtana. Pojawili się za rządów Zygmunta III Wazy około 1615. Ich uzbrojenie było absolutnie różne- najczęściej nosili łuki oraz ormiańskie szable. Niekiedy jednak bronili się też włóczniami, a niektórzy w miejsce łuków używali pistoletów. Co bogatsi Tatarzy doczepiali sobie na modłę wschodnią- podobnie jak Husarze- do siodła pojedyncze skrzydło. Walczyli w zastępach Rzeczypospolitej bardzo długo, bo aż do Wojen z Turkami w 1850. Potem zostali zmodernizowani.
Węgierscy Husarze- Mimo, iż Stefan Batory zreformował Husarię i uczynił z niej jazdę ciężką, jeszcze w XVIII wieku Węgierscy Husarze cieszyli się popularnością w Rzeczypospolitej. Nosili zazwyczaj tarcze bałkańskie oraz nieco krótsze od swoich polskich braci kopie po około 3-4 metry. Na ogół byli jazdą lekką, acz zdarzali się opancerzeni członkowie.
