| Obecna wersja | Stara wersja |
| „ |
|
” |
Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (ros. Советский Союз, Союз Советских Социалистических Республик, СССР; Sowietskij Sojuz, Sojuz Sowietskich Socyalisticzeskich Riespublik, SSSR) - państwo socjalistyczne w Europie północnej i wschodniej oraz Azji północnej i środkowej ze stolicą w Moskwie.
Dzięki swojej liczbie ludności, przemysłowi technicznemu oraz samej szeroko pojętej mocy, Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich wkrótce stał się światową superpotęgą.
Historia
Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich został
Parada zwycięska ZSRR W 1945 odbyta po zniszczeniu III Rzeszy.
utworzony 30 grudnia 1922 na mocy Traktatu założycielskiego ZSRR zawartego przez rządzone wspólnie przez bolszewików, lecz formalnie niepodległe: Rosyjską FSRR, Ukraińską SRR, Białoruską SRR i Zakaukaską FSRR.
Podczas II Wojny Światowej Związek Radziecki urósł do rangi światowej superpotęgi, do tego stopnia iż było w stanie z łatwościa odeprzeć atak III Rzeszy, a później także wygrać z nimi w Berlinie.
W 1945 następujące po III Rzeszy Nowe Cesarstwo Niemieckie nawiązało z ZSRR zawieszenie broni. ZSRR po II Wojnie Światowej zaczęło okupywać byłe niemieckie tereny, w tym Polskę, a co najgorsze tereny testowe Niemiec - Dolny Śląsk.
Spowodowało to iż Niemcy w 1946 zdecydowali się odzyskać prototypy broni z Dolnego Śląska zanim odnajdą je Sowieci. Udało się to, jednakże później aby odzyskać pozostałe prototypy musiano skorzystać z pomocy antykomunistycznego ruchu oporu aby walczyć z stacjonującymi na Dolnym Śląsku wojskami Sowieckimi.
W 1946 roku ZSRR ogłosiło oficjalnie odejście od Aliantów, a kiedy NCN rozpoczęło odtwarzanie Osi, Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich był - podobnie jak GDA - skutecznie wodzony za nos tezami o tym iż tworzą Oś zaledwie jako związek gospodarczy mający na celu sprawić iż kraje członkowskie odzyskają dawną świetność. Związek Radziecki niechętnie oddał Osi Bułgarię i inne pańtwa które to podbili.
Geografia i Republiki Radzieckie
Państwo to obejmuje obszar 22 mln km² od Morza Bałtyckiego i Czarnego do Pacyfiku. Na cały związek składało się kilkanaście Republik Radzieckich - Armeńska SRR, Azerbejdżańska SRR, Białoruska SRR, Estońska SRR, Gruzińska SRR, Kazachska SRR, Karelo-Fińska SRR, Kirgiska SRR, Litewska SRR, Łotewska SRR, Mołdawska SRR, Rosyjska FSRR, Tadżycka SRR, Turkmeńska SRR, Ukraińska SRR i Uzbecka SRR.
Największe wpływy w kraju miała zdecydowanie Rosyjska Republika Radziecka, odpowiedzialna w zasadzie za 70-80% dokonań ZSRR oraz stanowiąca znaczną większość ich armii.
Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka
Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka, RFSRR (ros. Российская Советская Федеративная Социалистическая Республика, РСФСР)– największa powierzchniowo i ludnościowo republika Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, będąca w latach 1917–1922 niepodległym państwem.
Opis
Powstała jako państwo 8 listopada 1917 roku, po zbrojnym obaleniu przez bolszewików Rządu Tymczasowego Republiki Rosyjskiej premiera Aleksandra Kiereńskiego. Republika ta była de facto "założycielem" ZSRR, oraz tą największą, najbardziej zaludnioną i najbardziej zaawansowaną.
Z technicznego punktu widzenia, to Rosja dowodziła większością ZSRR, i była najpotężniejszym elementem związku. Wielu nawet uznawało Związek Radziecki jako jedynie przedłużenie Rosji, natomiast sama Rosyjska FSRR stała się prawdopodobnie najbardziej rozwiniętą Republiką w całym Zwiazku Radzieckim.
To w Rosji bowiem znajdowały się najważniejsze punkty całego Związku Radzieckiego, takie jak osławione miasto Stalingrad, czy - co prawdopodobnie było najważniejsze dla czerwonego społeczeństwa - siedziba władzy całego ZSRR, będąc sercem całej superpotęgi, które to niczym krew pompowało do innych republik broń, pojazdy bojowe, sowiecką technologię, i przede wszystkim kulturę.
Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka
Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka, Ukraińska SRR, (ros. Украинская Советская Социалистическая Республика ukr. Українська Радянська Соціалістична Республіка) – w latach 1919–1922 państwo marionetkowe zależne od RFSRR, a później republika związkowa.
Opis
Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka powstała w wyniku rewolucji październikowej w 1917. Rola Ukrainy w całym Związku Radzieckim była wyjątkowo kontrowersyjna. Co prawda Rosja i Ukraina były uznawane przez wiele osób z zewnątrz za państwa-braci, prawda jednakże była znacznie bardziej skomplikowana, a zamiast prezentować się czarno-biało, Rosyjsko-Ukraińska relacja, nawet jako części ZSRR prezentowała się raczej w odcieniach szarości, w szczególności kiedy po 1947, kiedy to Ukraina rozpoczęła wyjątkowo dziwną przemianę - zainspirowani drugowojennym ruchem oporu UPA, wojska Ukraińskiej SRR rozpoczęły niestandardowy trening, de-facto odłamując się momentami lekko od reszty poborowych.
Spowodowało to iż Ukraińscy członkowie Armii Czerwonej byli na ogół wyjątkowo brutalni, a Ukraińskiego komisarza NKWD zaczęto uznawać za najgorsze co może spotkać pobrowego żołnierza na polu bitwy, ci bowiem stali się znani z ruszania w pole walki samemu, biorąc swoich podkomendnych ze sobą jako żywe tarcze.
Białoruska Socjalistyczna Republika Radziecka
Białoruska Socjalistyczna Republika Radziecka (ros. Белорусская Советская Социалистическая Республика, błr. Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка) – jedna z czterech pierwszych republik, które w grudniu 1922 roku utworzyły Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich.
Opis
Oficjalnie BSRR powołano do życia 1 stycznia 1919 roku w Smoleńsku - miała obejmować gubernie: smoleńską, mińską, mohylewską, witebską, grodzieńską i część wileńskiej.
W latach 1924-1938, Białoruska Socjalistyczna Republika Radziecka posiadała cztery oficjalne języki, tj. białoruski, jidysz, rosyjski i polski, a kiedy podczas wojny republika wpadła pod niemiecką kontrolę, na jej terenie działały trzy partyzantki – polska, radziecka i żydowska.
Uzbecka Socjalistyczna Republika Radziecka
Uzbecka Socjalistyczna Republika Radziecka (ros. Узбекская Советская Социалистическая Республика, uzb. Ўзбекистон Совет Социалистик Республикаси) - jedna z azjatyckich republik ZSRR.
Opis
Po ustanowieniu władzy radzieckiej terytorium kraju weszło w skład Turkiestańskiej Autonomicznej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej w składzie Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej, a od 13 maja 1925 r. Uzbecka SRR jako pełnoprawna republika ZSRR, pozostała w jego składzie.
Uzbecka Socjalistyczna Republika Radziecka, Uzbekistan (ros. Узбекская Советская Социалистическая Республика, uzb. Ўзбекистон Совет Социалистик Республикаси) była jedną z republik ZSRR.
Po ustanowieniu władzy radzieckiej terytorium kraju weszło w skład Turkiestańskiej Autonomicznej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej (w składzie Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej), natomiast od 13 maja 1925 r. stała się pełnoprawną republiką ZSRR.
Kazachska Socjalistyczna Republika Radziecka
Kazachska Socjalistyczna Republika Radziecka (ros. Казахская Советская Социалистическая Республика, kaz. Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасы) - druga co do wielkości po Rosyjskiej FSRR i jednocześnie z najmniejszą gęstością zaludnienia republika ZSRR.
Opis
Utworzono ją w 1920 roku jako Kirgiską ASRR. W 1925 przemianowano ją na Kazachską ASRR, a w 1936 r. zmieniono jej status i jako Kazachską SRR włączono bezpośrednio w skład ZSRR.
Kazachski BAI-M badający teren w Kaukazie.
Pomimo iż ZSRR ciągle równomiernie "pobierało" swoją piechotę ze wszystkich Republik, ze względu na swój rozmiar Kazachstan stał się wraz z Ukrainą, Rosją i Białorusią idealnym miejscem do poboru żołnierzy w dużych ilościach, powodując iż podczas III Wojny Światowej, kiedy to Związek Radziecki musiał mierzyć się z nie jednym, a aż trzema przeciwnikami w postaci GDA, FOPIN i Osi, w szeregach Czerwonooarmistów wysyłanych na tereny Azji i Europy zjawiło się wielu Kazachów. Wkrótce niestety bardzo niska gęstość zaludnienia sprawiła iż z czasem było coraz trudniej wspomagać Kazachskimi żołnierzami.
Gruzińska Socjalistyczna Republika Radziecka
Gruzińska Socjalistyczna Republika Radziecka (ros. Грузинская Советская Социалистическая Республика, Грузия, gruz. საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა) – republika utworzona przez bolszewików w 1921 roku w związku z Wielką Socjalistyczną Rewolucją Październikową po rozpadzie Imperium Rosyjskiego.
Opis
Gruzińska Socjalistyczna Republika Radziecka powstała w 1921 w wyniku agresji Rosji radzieckiej na Demokratyczną Republikę Gruzji.
W roku 1920 Rosja radziecka podjęła pierwszą, nieudaną próbę podporządkowania Gruzji, zakończoną 7 maja podpisaniem traktatu pokojowego. 19 marca 1921 bolszewicy objęli kontrolę nad całym terytorium Gruzji.
Gruzini podczas III Wojny Światowej stali się znani jako
T-34(r) mit 8.8cm - Gruziński wynalazek.
eksperci od militarnej inżynierii odwrotnej, badając stale zaawansowane technologie GDA i Osi w swoich bunkrach rozrzuconych na terenie całego Kaukazu, gdzie to rzekomo Sowieckim naukowcom udało się odtworzyć do pewnego stopnia kopię bomby atomowej GDA.
Prawdopodobnie największym wynalazkiem Gruzińskiej SSR stał się T-34(r) mit 8.8cm, według autorów projektu wybitne połączenie niemieckiej i sowieckiej technologii, wysyłane podczas III Wojny Światowej na front Europejski. Tak naprawdę był to czołg T-34 z przyspawanym byle jak działem Flak. Był to projekt wyjątkowo nieporęczny, przez co po roku nakazano zaprzestania jego produkcji i wysyłania na pole bitwy, tłumacząc to marnotrawieniem stali (i czołgów).
Azerbejdżańska Socjalistyczna Republika Radziecka
Azerbejdżańska Socjalistyczna Republika Radziecka (ros. Азербайджанская Советская Социалистическая Республика, azer. Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası/Азәрбајҹан Совет Сосиалист Республикасы) – jedna z republik azjatyckich istniejąca od 1920.
Opis
Azerbejdżańska Socjalistyczna Republika Radziecka proklamowana została 28 kwietnia 1920 w wyniku najazdu Rosji Radzieckiej na niepodległą Demokratyczną Republikę Azerbejdżanu, powołaną w 1918 roku po rozpadzie Imperium Rosyjskiego.
KV-1 obsługiwany przez Azerskich pilotów, 1948.
Azerbejdżańska SSR mogła się też poszczycić byciem najbardziej muzułmańską ze wszystkich republik Związku Radzieckiego, pomimo obecnego w ZSRR ateizmu.
Azerowie wykształcili swego rodzaju fascynację ciężkimi czołgami, które to uwielbiali modyfikować. W Azerskich fabrykach wojennych prząd Azerskiej SRR opracowywał nowe pancerze dla czołgów KV-1 i KV-2. To, połączone z odkrytymi na jej terenie nowymi złożami ropy naftowej spowodowało iż Azerbejdżańska SRR stała się wyjątkowo cenna dla Sowietów, a Baku było pilnie strzeżone przed potencjalnym zagrożeniem ze strony Osi Afropacyficznej.
W 1946 roku władze Azerbejdżańskiej SRR zaangażowały się w tworzenie separatystycznej republiki na terenie sąsiadującego z ZSRR Iranu. Zaniepokojone ekspansywną polityką radziecką GDA uznało za odpowiednie dokonanie dyplomatycznej konfrontacji i ostatecznie wymogły na Stalinie podpisanie 26 marca 1946 układu, na mocy którego wojska radzieckie ostatecznie opuściły Iran, a był to jeden z wielu powodów dla których zaledwie kilka miesięcy później ZSRR opuściło oficjalnie szeregi Aliantów.
Litewska Socjalistyczna Republika Radziecka
Litewska Socjalistyczna Republika Radziecka (lit. Lietuvos Tarybų Socialistinė Respublika, rus. Литовская Советская Социалистическая Республика) – republika powstała w 1940 roku.
Opis
Litewska Socjalistyczna Republika Radziecka powstała w lipcu 1940 w wyniku aneksji Pierwszej Republiki Litewskiej przez Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich.
15 czerwca 1940 roku 150-tysięczna Armia Czerwona rozpoczęła okupację Litwy. W tych warunkach 21 lipca 1940 r. miejscowi komuniści doprowadzili do proklamowania Litewskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej, która 3 sierpnia tego samego roku weszła w skład Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich.
Mołdawska Socjalistyczna Republika Radziecka
Mołdawska Socjalistyczna Republika Radziecka (ros. Молдавская Советская Социалистическая Республика, mołd. Република Советикэ Сочиалистэ Молдовеняскэ) - republika powstała 2 sierpnia 1940 r.
Opis
W skład Mołdawskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej jej skład weszła większość ziem przyłączonych w 1940 r. do ZSRR kosztem Królestwa Rumunii, oraz prawie połowa obszaru istniejącej od 1924 r. na wschodnim, należącym do ZSRR, brzegu Dniestru Mołdawskiej Autonomicznej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej (w składzie Ukraińskiej SRR).
Łotewska Socjalistyczna Republika Radziecka
Łotewska Socjalistyczna Republika Radziecka, Łotewska SRR (łot. Latvijas Padomju Sociālistiskā Republika, ros. Латвийская Советская Социалистическая Республика) – jeden z trzech tworów politycznych powstałych w sierpniu 1940 w wyniku agresji w czerwcu 1940 ZSRR na republiki bałtyckie i ich aneksji w sierpniu 1940.
Opis
Łotewska Socjalistyczna Republika Radziecka de facto przestała istnieć w latach 1941–1944, po wojnie powracając do rąk Związku Radzieckiego, ku radości tudzież smutkowi jej mieszkańców.
Kirgiska Socjalistyczna Republika Radziecka
Kirgiska Socjalistyczna Republika Radziecka, Kirgijska SRR (ros. Киргизская Советская Социалистическая Республика, kirg. Кыргыз Советтик Социалисттик Республикасы) – republika ZSRR od 1936, mieszcząca się w Azji.
Opis
Kirgiska Socjalistyczna Republika Radziecka powstała z przekształcenia istniejącej od 1926 r. Kirgiskiej Autonomicznej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej, która z kolei została utworzona z powstałego w 1924 r. Kara-Kirgiskiego Obwodu Autonomicznego.
Tadżycka Socjalistyczna Republika Radziecka
Tadżycka Socjalistyczna Republika Radziecka (ros. Таджикская Советская Социалистическая Республика, tadż. Республикаи Советии Социалистии Тоҷикистон) była jedną z republik ZSRR.
Opis
Po ustanowieniu władzy radzieckiej terytorium kraju weszło w skład Turkiestańskiej Autonomicznej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej (w składzie Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej).
14 października 1924 r. powstała Tadżycka Autonomiczna Socjalistyczna Republika Radziecka, znajdująca się w obrębie Uzbeckiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej.
5 grudnia 1929 r. zmieniono status Tadżyckiej ASRR i ogłoszono powstanie Tadżyckiej SRR - pełnoprawnej republiki ZSRR. Pozostała ona w składzie Związku Radzieckiego do 26 grudnia 1991 r., kiedy to uzyskała niepodległość jako Republika Tadżykistanu.
Od 2 stycznia 1925 w ramach Tadżyckiej ASRR, a potem Tadżyckiej SRR istniał Gorno-Badachszański Obwód Autonomiczny.
Armeńska Socjalistyczna Republika Radziecka
Armeńska Socjalistyczna Republika Radziecka (ros. Армянская Советская Социалистическая Республика, orm. Հայկական Սովետական Սոցիալիստական Հանրապետություն) – republika utworzona przez bolszewików w 1920 roku w związku z Wielką Socjalistyczną Rewolucją Październikową po rozpadzie Imperium Rosyjskiego.
Opis
W latach 1922-1991 wchodziła w skład Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Powstała formalnie w listopadzie 1920 w wyniku agresji Rosji radzieckiej na Demokratyczną Republikę Armenii. W pierwszym roku istnienia funkcjonowała w warunkach konfliktu wewnętrznego i prób odzyskania niezależności od Rosji i bolszewików.
Po 1946 Armeńska SRR okazała się wyjątkowo złośliwym i kłopotliwym członkiem Związku Radzieckiego, kiedy przywództwo owej republiki zorientowało się iż ZSRR właśnie zlikwidowało bez problemu III Rzeszę, zaczęło zwracać swoją uwagę w stronę Turcji, która nigdy nie przeprosiła republiki za dokonanie ludobójstwa Ormian, które wielu sowieckich Ormian nadal trzymało w sercu. Spowodowało to iż Związek Radziecki próbował wielokrotnie prosić Turcję o to aby wprowadziła stosowne reparacje, jednakże prośby nie zostały wysłuchane.
Turkmeńska Socjalistyczna Republika Radziecka
Turkmeńska Socjalistyczna Republika Radziecka (ros. Туркменская Советская Социалистическая Республика, turkm. Түркменистан Совет Социалистик Республикасы) – jedna z republik azjatyckich.
Opis
7 sierpnia 1921 została włączona do Rosji Radzieckiej jako obwód turkmeński w Turkiestańskiej ASRR, 13 maja 1925 została jedną z republik jako Turkmeńska Socjalistyczna Republika Radziecka.
Estońska Socjalistyczna Republika Radziecka
Estońska Socjalistyczna Republika Radziecka (est. Eesti Nõukogude Sotsialistlik Vabariik, ros. Эстонская Советская Социалистическая Республика) – republika utworzona w sierpniu 1940 roku.
Opis
Estońska Socjalistyczna Republika Radziecka powstała w sierpniu 1940 w wyniku agresji ZSRR na Estonię w czerwcu 1940 i aneksji jej terytorium w sierpniu 1940. Przyjęta w skład ZSRR 6 sierpnia 1940.
W czerwcu 1941 została zajęta przez Wehrmacht i była pod okupacją niemiecką do 1944, jednakże niedługo później czerwonej sile udało odzyskać swój teren bez problemu.
Pomimo bycia jedną z najmniejszych republik, to ona była domem projektu Kriosapien który to był jednym z najbardziej zaawansowanych projektów ZSRR.
Wojsko
Armia ZSRR zwie się Armią Czerwoną (ros. Рабоче-крестьянская Красная армия, Rabocze-krest'janskaja Krasjnaja armija RKKA). Jest to bardzo liczna armia, zdolna do rywalizowania z armiami GDA i Osi ze względu na samą liczebność, oraz to iż całe ZSRR jest niesamowicie trudną do obalenia machiną wojenną. Głównym atutem Armii Czerwonej była liczebność czerwonej hordy - na każdego żołnierza wroga na ogół przypadało bowiem aż 3 radzieckich. ZSRR posiadało przede wszystkim nie tylko ilość, ale i jakość, stawiając w walce pancernej na mocne czołgi którym wyjątkowo trudno było na początku sprostać na polu bitwy, w szczególności III Rzeszy, a później NCN i GDA, takie jak podstawowe czołgi ZSRR - T-34 i T-44, mobilna artyleria SU i ISU, czy różne opancerzone samochody BA.
W przeciwieństwie do GDA i NCN, nigdy nie wykształciło zbyt wielkich technicznych niuansów, wkładając zamiast tego całą moc w czystą siłę Armii Czerwonej, aniżeli w superbronie i nowe zdobycze technologiczne. Sprawiło to iż w pewnym sensie na arenie międzynarodowej ZSRR sprawiało wrażenie prymitywnego, jednakże pomimo tego stanowiło nadal wyjątkowo niebezpiecznego przeciwnika.